Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής  Αθηνών.  Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Ποιος ήταν ο Αλκιβιάδης.

Ένας από τους πλέον αμφιλεγόμενους πολιτικούς και στρατιωτικούς της αρχαίας Ελλάδος ήταν ο Αλκιβιάδης. Γοητευτικός, χαρισματικός ηγέτης, λάτρης της γενέτειράς του Αθήνας, την οποία όμως πρόδωσε, σε δύσκολη γι’ αυτήν στιγμή. Ο Αλκιβιάδης γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του Κλεινία και της Δεινομάχης. Η μητέρα του ήταν κόρη του Μεγακλή, προγόνου του Ευρυσάκη και του Αίαντα του Τελαμόνιου. Ο Αλκιβιάδης ανήκε, από την πλευρά της μητέρας του στην πανίσχυρη οικογένεια των Αλκμεωνιδών. Ο ξακουστός Περικλής και ο αδελφός του Αρίφρων, ήταν ξαδέρφια της Δεινομάχης.

Ο παππούς του, ονόματι Αλκιβιάδης, ήταν φίλος του Κλεισθένη, του διάσημου αναμορφωτή των τελών του 6ου αιώνα π.Χ.

Μετά τον θάνατο του Κλεινία στη μάχη της Κορώνειας, ο Περικλής και ο Αρίφρων, έγιναν οι κηδεμόνες του Αλκιβιάδη. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αλκιβιάδης είχε αρκετούς διάσημους δασκάλους, συμπεριλαμβανομένου του Σωκράτη και ήταν καλά εξασκημένος στη τέχνη της ρητορικής. Ήταν γνωστός, ωστόσο, για τον απείθαρχο χαρακτήρα του, ο οποίος μνημονεύεται από αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς, σε διάφορες περιπτώσεις. Η αγωγή του έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα ζωή του. Καθώς έμεινε ορφανός, σε ηλικία τριών ετών. Ανατράφηκε με επιτρόπους τους γιους του Ξάνθιππου, πρώτους εξαδέλφους της μητέρας του, τον σπουδαίο Περικλή και τον Αρίφρονα. Τροφός του ήταν η Αμύκλα από τη Λακωνία και παιδαγωγός του, ο Ζώπυρος που δεν μπορούσε να χαλιναγωγήσει, τον δύστροπο χαρακτήρα του. Ακόμη και ο Θείος του Περικλής, που τον είχε πάρει σπίτι του, λόγω των πολλών ασχολιών του με τις υποθέσεις της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, δεν είχε χρόνο να ασχοληθεί, συστηματικά με την αγωγή του και να του διδάξει, ότι η σύνεση, είναι απαραίτητη στη πολιτική.

Εκείνοι που άσκησαν αναμφίβολα μεγάλη επιρροή στην αγωγή του Αλκιβιάδη, ήταν οι σοφιστές και ο Σωκράτης. Η ευστροφία του και η διαύγεια του νού του σαγήνευσαν ακόμη και τον Σωκράτη.

Στην εκστρατεία της Ποτίδαιας (432π.Χ.) ο Σωκράτης όχι μόνο έσωσε τον νεαρό και τραυματισμένο Αλκιβιάδη, αλλά και έπεισε τους Αθηναίους, να τον στεφανώσουν για ανδραγαθία.  Δεν ήταν μόνο αυτά τα προτερήματα του. Επέρασε παντού την προσωπικότητα του. Στη Σπάρτη διακρίθηκε με την αυστηρή δίαιτα και την γυμναστική. Οι Βοιωτοί έμειναν έκπληκτοι, από τις ικανότητές του στις σωματικές ασκήσεις. Ένα μειονέκτημα, με κάποιο τραυλισμό, κατόρθωσε να το μεταθέσει σε αρετή του λόγου, κάνοντας πολλούς από τους αριστοκράτες νέους, να θέλουν να τον μιμηθούν. Στην απαράμιλλη ομορφιά του, αναφέρθηκαν ο Πλάτωνας, ο Πλούταρχος, και ο Ξενοφώντας που γράφει, ότι ακόμα και οι σεμνότερες κοπέλες αδυνατούσαν να αντισταθούν σε αυτόν. Είχε όμως και άλλη πλευρά : στην Ιωνία ξεπέρασε τους πάντες σε φιληδονία και ακολασία, στη Θράκη στο μεθύσι και στη Μικρά Ασία, ξεπέρασε σε πολυτέλεια και μεγαλοπρέπεια και τον Τισαφέρνη. Όλα αυτά πήγαζαν από τη διάθεσή του, να είναι πάντοτε πρώτος. Ο Πρόδικος του δίδαξε τη γοητεία του νού του μύθου και του λόγου και ο Πρωταγόρας τη διαλεκτική και τον αγνωστικισμό.

Σημαντικότερη όμως επιρροή ασκούσε στον Αλκιβιάδη ο Σωκράτης, ο μόνος που μπορούσε να δαμάσει τον ατίθασο χαρακτήρα του, κάτι που παραδεχόταν και ο ίδιος ο Αλκιβιάδης. Η πολιτική και στρατιωτική δράση του Αλκιβιάδη. Ο Αλκιβιάδης συμμετείχε στη μάχη της Ποτίδαιας το 432 π.Χ., όπου λέγεται ο Σωκράτης του έσωσε τη ζωή του, στη μάχη του Δημιουργού το 424 π.Χ.

Ο Αλκιβιάδης είχε καλή σχέση με τον Σωκράτη, τον οποίο σεβόταν. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, “Η αγάπη του Σωκράτη, αν και είχε πολλούς και μεγάλους ανταγωνιστές, συνήθως υπερίσχυε για τον Αλκιβιάδη, καθώς τα λόγια εκείνου επηρέαζαν την ευγενική του φύση. Ο Αλκιβιάδης παντρεύτηκε την Ιππαρέτη, κόρη του Ιππόνικου, ενός πλούσιου Αθηναίου. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο η Ιππαρέτη αγάπησε τον άνδρα της, αλλά προσπάθησε να τον χωρίσει, επειδή συναναστρεφόταν με εταίρες. Έζησε μαζί του μέχρι το τέλος της ζωής του και γέννησε δύο παιδιά, μια κόρη και έναν γιο, τον Αλκιβιάδη.

Ο Αλκιβιάδης για πρώτη φορά βρέθηκε στο προσκήνιο, όταν άρχισε να υποστηρίζει τις επιθετικές κινήσεις των Αθηναίων, μετά την υπογραφή της Ειρήνης του Κλεινια. Μετα τη συμφωνία μεταξύ της Σπάρτης και της Αθήνας, στα μέσα του Πελοποννησιακού πολέμου, ήρθε μετά από 7 χρόνια πολέμου, στα οποία καμία πλευρά, δεν πέτυχε αποφασιστικό αποτέλεσμα. Ο Αλκιβιάδης πολιτεύτηκε στο τέλος της Α’ Φάσης του Πελοποννησιακού Πολέμου (γύρω στο 421π.Χ.). Από την αρχή εναντιώθηκε στην πολιτική του Νικία και παρουσιάστηκε, ως ανανεωτής του παλαιού αθηναϊκού ονείρου, για πανελλήνια κυριαρχία.

Η Σπάρτη όμως αντέδρασε και συνέτριψε τους Αθηναίους στη Μαντίνεια το 418 π.Χ. Ο Αλκιβιάδης, μόνο Χάρι στη παρέμβαση του Νικία, απέφυγε τον εξοστρακισμό. Το 417 / 416 π.Χ., ο Αλκιβιάδης εκλέχτηκε στρατηγός και πάλι, μαζί με τον Νικία. Τότε έγινε η καταστροφή της Μήλου, μια από τις πλέον μελανές σελίδες της Αθηναϊκής ιστορίας. Οι Μήλιοι μετά από περήφανη αντίσταση υποτάχθηκαν. Όσοι άνδρες μπορούσαν να φέρουν όπλα θανατώθηκαν, οι γυναίκες και τα παιδιά πουλήθηκαν ως δούλοι. Πλέον η Αθήνα ακολουθούσε ένα δρόμο, χωρίς επιστροφή. Ο Ευριπίδης και ο Αριστοφάνης καλούσαν τους συμπολίτες τους να μην προχωρήσουν, μάταια όμως. Επόμενο βήμα ήταν μετά από προτροπή του Αλκιβιάδη, η εκστρατεία στη Σικελία. Στρατηγοί για την εκστρατεία ορίστηκαν ο Λάμπρου, ο Νικίας και ο Αλκιβιάδης. Έξι εβδομάδες μετά τη λήψη της απόφασης για εκστρατεία στη Σικελία συνέβη μια ανήκουστη ασέβεια. Οι πολυάριθμες κεφαλές των Ερμών (λίθινων στηλών με την κεφαλή του Ερμή που χρησίμευαν ως οδοδείκτες) βρέθηκαν αποκεφαλισμένες. Δεν επρόκειτο για ασέβεια, αλλά και για προσβολή ηθών και εθίμων της πόλης. Έχουν διατυπωθεί διάφορες εκδοχές για τη βεβηλωτική αυτή πράξη. Ότι έγινε από αντιπάλους του Αλκιβιάδη, που δεν ήθελαν να επιστρέψει από τη Σικελία Νικητής. Τον Ιούλιο του 415π.Χ., 134 Αθηναϊκά πλοία ξεκίνησαν για την Σικελία. Μετά την άφιξη τους, έγινε στο Ρήγιο, το πρώτο πολεμικό συμβούλιο, όπου υπερίσχυσε η γνώμη του Αλκιβιάδη, για άμεση επίθεση εναντίων των Συρακουσών.

Λίγο πριν γίνει αυτό όμως, έφτασε στη Σικελία η “Σαλαμινία”, ένα από τα ιερά πλοία της αρχαίας Αθήνας (το άλλο ήταν η “Πάραλος”), για να μεταφέρει τον Αλκιβιάδη στην Αθήνα. Στην πόλη είχαν επικρατήσει οι αντίπαλοί του, που ζητούσαν να καταδικαστεί, για την καθύβριση των Ελευσινίων Μυστηρίων και για την περικοπή των Ερμών. Ο Αλκιβιάδης δεν επιβιβάστηκε στη “Σαλαμινι’α” και είπε ότι θα επιστρέψει με δικό του πλοίο, κάτι που δεν έγινε. Η “Σαλαμινία” έφτασε χωρίς τον Αλκιβιάδη. Οι Αθηναίοι τον καταδίκασαν σε θάνατο ερήμην και δήμευση της περιουσίας του.

Η φυγή του Αλκιβιάδη, στη Σπάρτη. Ο Αλκιβιάδης από τη Σικελία πήγε στην Ήλιδα, από εκεί στο Άργος και έπειτα στη Σπάρτη. Έδωσε στους Σπαρτιάτες πολύτιμες συμβουλές, που τους οδήγησαν στο θρίαμβο στη Σικελία και τους συμβούλευσε να οχυρώσουν τη Δεκέλεια, για να φέρουν σε δύσκολη θέση την Αθηνα, κάτι που έγινε. Στη Σπάρτη σαγήνευσε την Τιμαία, σύζυγο του Άγη Β’ και απέκτησε μαζί της ένα γιο, τον Λεωτυχίδα. Λίγο αργότερα όμως (412 π.Χ.) ο Αλκιβιάδης έπεσε στη δυσμένεια και των Σπαρτιατών .Έτσι πέρασε με μεγάλη ευκολία στην Αυλή του Τισαφέρνη. Κατάφερε να πείσει τον Πέρση Βασιλέα, να μην ενωθεί το φοινικόδεντρο ναυτικό με το Πελοποννησιακό, κάτι που θα εσήμαινε καταστροφή των Αθηναίων. Η θριαμβευτική επιστροφή του στην Αθήνα. Ο Αλκιβιάδης είχε πλέον αντιληφθεί, ότι έφθασε η ώρα συμφιλίωσης ,με την Αθήνα. Πρωταγωνιστής σε μια σειρά ναυμαχίες, ο Αλκιβιάδης κατατρόπωσε τους Σπαρτιάτες. Η συμβολή του στη Ναυμαχία του Ελλησπόντου (411 π.Χ.) και στον θρίαμβο στην Κύζικο (410 π.Χ.), όπου σκοτώθηκε ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Μίνδαρος, ήταν καθοριστική.  Στη συνέχεια κατέλαβε το Βυζάντιο και τη Χαλκηδόνα και το 408 π.Χ. επέστρεψε στην Αθήνα, με 114 εχθρικά πλοία που είχε κυριεύσει και λεία 100 ταλάντων.

Οι συμπολίτες του τον αποθέωσαν, τον στεφάνωσαν και τον επέλεξαν Στρατηγό. Το 407 π.Χ. ο Αλκιβιάδης ξεκίνησε κατακτητικό πόλεμο στη Φώκαια. Όμως ο Αθηναίος ύπαρχος Αντίοχος παραβαίνοντας τις εντολές του συγκρούστηκε με τον Σπαρτιάτη Λύσανδρο στο ακρωτήριο Νότον. Ο Αντίοχος σκοτώθηκε, πολλά αθηναϊκά πλοία καταστράφηκαν και οι Αθηναίοι καθαίρεσαν τον Αλκιβιάδη.

Τα τελευταία χρόνια του Αλκιβιάδη. Ο Αλκιβιάδης εγκαταστάθηκε στα κτήματα του, στη Βισάνθη της Θράκης, απ’ όπου βοηθούσε τις ελληνικές πόλεις, κατά τις βαρβαρικά επιδρομές. Όταν το 405 π.Χ. ο αθηναϊκός στόλος βρισκόταν στους Αιγούς ποταμούς, ο Αλκιβιάδης συμβούλευσε τους συμπολίτες του να προσορμιστούν στη Σηστό. Αυτοί δεν τον άκουσαν, με αποτέλεσμα να γνωρίσουν τη συντριβή, από τον σπαρτιατικό στόλο. Στη συνέχεια κατέφυγε στον Φαρνάβαζο που του έδωσε την Αιολίδα, για να μπορεί να ζει με άνεση.  Το άδοξο τέλος του Αλκιβιάδη. Ενώ ο Αλκιβιάδης κοιμόταν, απεσταλμένοι του Φαρνάβαζου, ο Θείος του Σουσαμίθρης και ο ανιψιός του Μαζαίος, έβαλαν φωτιά γύρω από το σπίτι του, στη θέση μέλισσα. Όταν ο Αλκιβιάδης, πάντα θαρραλέος, βγήκε απ’ αυτό με την εταίρα Τιμάνδρα και έναν Αρκάδα, αυτοί τον σκότωσαν με βέλη. Το κεφάλι του το μετέφεραν στον Φαρνάβαζο και το σώμα του τάφηκε στον τόπο, από την πίστη του Τιμάνδρα.

Πηγή : www.proto thema.gr stories. Μιχάλης Σκουφάς.

Με εκτίμηση

Δημήτρης Μητρόπουλος