Η ΕΜΦΥΤΗ ΠΙΣΤΗ

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής  Αθηνών.  Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Πρέπει να πούμε ότι ο πρώτος οδηγός για την εύρεση του Θεού είναι η έμφυτη πίστη, που έχει μέσα του ο άνθρωπος, και όχι η προπαγάνδα, όπως νομίζουν πολλοί.

Η πίστη στο Θεό είναι φυτεμένη στον άνθρωπο. Δεν είναι εφεύρεση του ανθρώπου. Ούτε αποτέλεσμα φόβου ή προπαγάνδας. Γιατί ο άνθρωπος σαν “εικόνα Θεού” αναζητάει από φυσικού του το “πρωτότυπο” της εικόνας του Θεού. Και τούτο φαίνεται από πολλά ιστορικά στοιχεία του πνευματικού του βίου.

Πολύ ωραία τονίζει ο αρχαίος ιστορικός Πλούταρχος ότι “πόλεις χωρίς τείχη, χωρίς γυμναστήριο ή χωρίς σχολεία μπορείς να βρεις, αλλά χωρίς βωμούς και θεούς ποτέ”. Και η ψυχολογία διαπιστώνει ότι, ο άνθρωπος γεννιέται με τάσεις προς το απόλυτο, δηλαδή προς το Θείο. Γι’ αυτό, τόσο ο αδύνατος και ο αμόρφωτος χωρικός, όσο και ο δυνατός και ο μορφωμένος Αϊνστάιν, νιώθουν, με τον τρόπο του ο καθένας, την ίδια ανάγκη να πιστεύουν σε ανώτερο ον, σε ανώτερη δύναμη, σε υπερβατική προσωπικότητα. Στο απόλυτο. Η ψυχή όπως λέει και ο Τερτυλλιανός, είναι από τη φύση της θρησκευτική, γιατί έχει μέσα της το Θεό. Γι’ αυτό και Τον αναζητάει και Τον εκφράζει ποικιλοτρόπως.

Όλα τα υψηλά έργα του ανθρώπου εκφράζουν τον Θεό. Και ΟΛΟΙ ΟΙ ΥΨΗΛΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΗΚΑΝ ΘΕΙΑ. Από τους ασιατικούς πολιτισμούς, μέχρι τους ευρωπαϊκούς, όλοι είχαν κέντρο τη Θεότητα. ΟΛΟΙ ΘΡΗΣΚΕΥΑΝ.

Οι Πυραμίδες, ο Παρθενώνας, η Αγία Σοφία, οι ναοί των Ινδιών είναι υψηλές εκφράσεις υψηλών πολιτισμών. Και οι εκφράσεις αυτές ξεπήδησαν και ξεπηδούν αυθόρμητα από το Θείο στοιχείο που φέρνει μέσα του ο άνθρωπος. Έστω και αν πολλές φορές δεν το εκφράζει σωστά το στοιχείο αυτό, για το λόγο ότι έχει υποστεί φθορά από τις διάφορες εγωκεντρικές πλάνες του.

Αλλά και τ’ αριστουργήματα της λογοτεχνίας και της μουσικής εκφράζουν πάντοτε τη θρησκευτική συνείδηση της ανθρωπότητας. Από τον Όμηρο μέχρι τον Γκαίτε κι Από τον Ρωμανό τον Μελωδό και τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό μέχρι τον Μπετόβεν, όλες οι δημιουργίες εκφράζουν τον Θεό.

Ακόμη και οι πολέμιοι του Θείου, όπως προείπαμε, σ’ όλη τους τη ζωή γύρω απ ‘ αυτά γυρίζουν. Χωρίς Θεό δεν ζουν οι πολιτισμοί. Μόλις τον χάσουν χάνονται και αυτοί. Όπως κινδυνεύει να χαθεί και ο δικός μας “πολιτισμός”, που πελαγοδρομεί μέσα στη σύγχυση και στο χάος.

Όλ’ αυτά, λοιπόν, αποδεικνύουν ότι το Θείον δεν είναι εφεύρεση του ανθρώπου, ούτε αποτέλεσμα φόβου ή θρησκευτικής προπαγάνδας. Είναι έμφυτο μέσα στον άνθρωπο, γιατί όπως ελέχθη, ο άνθρωπος είναι “εικόνα Θεού”. Το Θείο έφτιαξε τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος το Θείο. Όπως ο άνθρωπος έφτιαξε τα γράμματα και όχι τα γράμματα τον άνθρωπο. Υπάρχει πλοίο, γιατί υπάρχει θάλασσα δεν υπάρχει θάλασσα, επειδή δεν υπάρχει πλοίο.

Αφού, λοιπόν, ξεκαθαρίστηκε η θεία προέλευση του ανθρώπου και το “έμφυτο” της πίστης στο θείο, τώρα θα ερευνήσουμε πιο ελεύθερα πως και που θα βρούμε τον αληθινό Θεό. Πριν όμως προχωρήσουμε στην έρευνα πρέπει να τονίσουμε το θεμελιοδέστερο που λέει η Γραφή, ότι ο Θεός είναι πνεύμα. “Πνεύμα ο Θεός και τους προσκηνούντας αυτόν εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν” (Ιωαν, δ’ 24). Γι’ αυτό πρέπει να Τον αναζητήσουμε πνευματικά, υπαρξιακά, οντολογικά και όχι επιπόλαια, επιφανειακά. Όχι “ορθολογιστικα”. Είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό που έλεγε ένα παιδάκι : “Όταν ζωγραφίζω τον Θεό, δεν πατάω πολύ το μολύβι μου, για να μην φαίνεται πολύ ο Θεός, γιατί είναι Πνεύμα. “Και το πνεύμα θέλει πνευματική προσέγγιση, πνευματική όραση. Θέλει ενόραση… ωστόσο και έρευνα. Λογική και πίστη. “Θεός έδωκεν ανθρώποις επιστήμην ενδοξάζεσται εν τοις Θαυμάσιοις αυτού” (Σοφία Σειράχ, λη’ δ).

Υπάρχουν άδυτα και μυστήρια μέσα στον άνθρωπο μέσα στο σύμπαν, που δεν τα πιάνει μόνη της η λογική. Αυτά ανήκουν στη συνέχεια του ανθρώπου. Στην έκσταση. Στην αποκάλυψη. Στην “απόφατική” αλήθεια. Δηλαδή στην αλήθεια που είναι πέρα από τα σχήματα της λογικής. Στην “ενόραση”. Στο ΥΠΕΡΕΓΩ.

Έτσι, λογική και πίστη μαζί ολοκληρώνουν τον άνθρωπο. Αν τις απομονώσουμε αλληλοκαταστρέφονται. Η μία δεν νοείται χωρίς την άλλη. Ο άνθρωπος από τον δημιουργό του, είναι προικισμένος με πίστη και με λογική μαζί. Σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής λογική και πίστη πρέπει να συνεργάζονται ισόρροπα, για να μην έχουμε “ανισορροπίες”. Ακόμη και τα μαθηματικά, που είναι η κατ’ εξοχήν λογική επιστήμη, χρησιμοποιεί και τις δύο. Η μαθηματική σκέψη έχει και αυτή τ’ αναπόφευκτα αξιώματά της.

Μετά από τα σύνορα της επιστήμης αρχίζει αμέσως το μυστήριο. Ο μεγάλος μαθηματικός Πουάν καρέ λέει χαρακτηριστικά : Εις όλο το μήκος των συνόρων της επιστήμης κυματίζει η σημαία του μυστηρίου. Και όσο επεκτείνονται τα σύνορα αυτά, τόσο εξαπλώνεται και το μυστήριο”.

Γιατί η επιστήμη μόνη της δεν μπορεί να μας εξηγήσει και να μας απαντήσει σε πολλά ερωτήματα περί του : ποιός; Τι; Πως;

Γι’ αυτό μας προίκισε ο Θεός με το ιδιαίτερο δώρο μέσα σ’ ολόκληρη την ορατή δημιουργία, με τη λογική, για να ερευνούμε τα πάντα. Η λογική είναι το όργανο μας, για να κατανοούμε τα της ζωής μας και να εμβαθύνουμε όσο μπορούμε πιο πολύ. Είναι το εργαλείο μας, που εμείς ελεύθερα κατευθύνουμε όπου και όπως θέλουμε : Η λογική όμως είναι σχέση, μέθοδος, οχήματα, μέσο. Και, φυσικά, χωρίς αυτό το μέσο δεν θα διαφέραμε από τα ζώα. Δεν θα μπορούσαμε να “διασκάπτουμε” την αλήθεια”. Αλλά εδώ προσοχή. Το αριστούργημα αυτό, που λέγεται λογική, δεν καλύπτει ολόκληρη την ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν φτάνει παντού. Χρειάζεται βοηθούς και οδηγούς. Και τέτοια είναι η ενόραση και η πίστη. Μόνο αυτές μπορούν να “συλλάβουν” το ΠΝΕΥΜΑ, γιατί αυτές υπερίπτανται της λογικής και συλλαμβάνει τα “υπέρ έννοια” και τα υπέρ “αίσθηση”. Όταν μάλιστα είναι ανεπτυγμένες συλλαμβάνουν ακόμα και τα βάθη του όντος, τα “επέκεινα”.

Ημ/νία γραφής : 11/2/2025

Πηγή : Τιμόθεου κ. Κιλίφη, Α’ Βραβείο Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών.

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος