ΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α.

Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών.

Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Το 2030 Η Ελλάδα θα είναι η γηραιότερη χώρα της ΕΕ.

Η Εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας το 2021, για την χώρα μας είχε προκαλέσει σοκ.

Και δυστυχώς, ειδικοί και στοιχεία δεν δίνουν μεγάλη περιθώρια για ανατροπές.

Η κατάσταση στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια είναι παγωμένη.

Πεθαίνουν περισσότεροι άνθρωποι από όσους γεννιούνται.

Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, το 2022 καταγράφηκαν 76.541 γεννήσεις, και σχεδόν διπλάσιοι θάνατοι.

Εάν κανείς ανατρέξει στα επίσημα στοιχεία του… millennium, θα διαπιστώσει ότι τότε ήταν το χρονικό ορόσημο όπου ξεκίνησε το αρνητικό ισοζύγιο, καθώς οι γεννήσεις το 2000 ήταν 103.274 ενώ οι θάνατοι 1.896 περισσότεροι.

Πέντε χρόνια νωρίτερα, το 1995, οι γεννήσεις ήταν 1.337 περισσότερες. Μείωση, λοιπόν, κατά 10,3% κατέγραψαν πέρυσι οι γεννήσεις στην Ελλάδα, σε σχέση με το 2021 που ήταν 85.346.

Τι συμβαίνει, όμως, και οι γεννήσεις στη χώρα μας στην οποία, αν δεν ληφθούν μέτρα, δεν θα έχει αίσιο τέλος;

— Οι επιπτώσεις του Κορωνοϊού.

Η έλευση του Κορωνοϊού εκτιμάται, ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Όπως επισημαίνει στο “Βήμα” ο διδάκτωρ Δημογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μεταδιδακτορικός ερευνητής Προγράμματος (ΕΛΙΔΕΚ), Γιώργος Κοντογιάννης.

Η έλευση του κορωνοϊού εκτιμάται ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Η αναβολή των γάμων, έφερε και αναβολή της τεκνοποίησης, μια και η απόκτηση παιδιών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το γάμο.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, από τους πλέον σημαντικότερους παράγοντες που συμβάλλουν στην πτωτική τάση των γεννήσεων, είναι το πλήθος των γυναικών αναπαραγωγής ηλικίας στη χώρα μας.

Αυτός μειώθηκε και θα συνεχίσει να μειώνεται και τις επόμενες δεκαετίες, εάν δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές, όπως μια είσοδος νέων αλλοδαπών.

Τα στοιχεία είναι αμείλικτα :

Οι γυναίκες ηλικίας 20 – 24 ετών από 1,96 εκατομμύρια το 2010 μειώθηκαν σε 1,61 εκατομμύρια το 2021.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι μέσα σε μια οκταετία, σύμφωνα με τον κ.Κοντογιάννη, από το 2014 μέχρι το 2022, ο αριθμός των γυναικών 15-49 ετών -ηλικία που περιλαμβάνονται οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, μειώθηκε κατά 13%.

Η διαΝΕΟσις στη νέα της έρευνα μελετά το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδος, κάνοντας μια σειρά από προβολές της εξέλιξης του πληθυσμού μέχρι το 2050.

Η έρευνα διεξήχθη από το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπό την διεύθυνση του καθηγητή Βύρωνα Κοτζαμάνη.

Καταλήγει σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα, για την εξέλιξη του μεγέθους και της ηλικιακής σύστασης του πληθυσμού της χώρας.

Συνοπτικά :

* Σύμφωνα με όλα τα σενάρια που διατυπώνει η έρευνα, ο πληθυσμός της Ελλάδας στο μέλλον, θα μειωθεί σημαντικά.

* Το 2050 ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται στα 10 εκατομμύρια (σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο) και τα 8,3 εκατομμύρια (στο πιο απαισιόδοξο).

* Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από περίπου 800.000, μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.

* Ο πληθυσμός της χώρας γερνάει. Η διάμεση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951, και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί κατά 5 – 8 έτη.

* Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκ. σήμερα σε 1,4 εκ. (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκ. (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού πρώτα όμως προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες, που θα μεσολαβήσουν.

* O εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20 – 69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκατομμύρια το 2015 σε 4,8 – 5εκατομμύρια.

* Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 7εκ. το 2015 σε 3 – 3,7 εκ.

Σύμφωνα με προβολές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο Παγκόσμιος πληθυσμός θα ανέλθει στα 9, 7 δις το 2050, από τα 7, 3 δις που είναι σήμερα.

Όπως, ωστόσο, διαφαίνεται από την έρευνα της διαΝΕΟσις, για το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας, οι αυξητικές αυτές τάσεις δεν αναμένεται να παρατηρηθούν στη χώρα μας, καθώς τα αποτελέσματα των προβολών, είναι σε πρώτη ανάγνωση αποκαρδιωτικά.

Κατ’ αρχάς ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται το 2050 να έχει μειωθεί σε όλα τα σενάρια που επεξεργαστήκαμε : από τα 10,8 που είναι σήμερα, θα φτάσουμε στα 8,3 εκατομμύρια.

Επιπρόσθετα, η Ελλάδα είναι μια αυξανόμενα γηράσκουσα χώρα, καθώς οι πολίτες άνω των 65 ετών, που σήμερα αντιπροσωπεύουν το 21% του συνολικού πληθυσμού, το 2050 θα φτάσουν στο 30% – 33%, ενώ ο πραγματικά ενεργός πληθυσμός αντίστοιχα, θα μειωθεί σημαντικά.

Συνεπώς, είναι σαφές πως ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση για την Ελλάδα, θα πρέπει να περιλαμβάνει και πολιτικές που θα μας οδηγήσουν στο πιο θετικό από τα σενάρια εξέλιξης του πληθυσμού τα οποία αποτυπώθηκαν στην έρευνα της διαΝΕΟσις.

Δηλαδή, σε εκείνο που το μέγεθος του πληθυσμού το 2050 θα αριθμεί 10 εκατομμύρια.

Οι πολιτικές αυτές εκ των πραγμάτων θα πρέπει να στοχεύουν τόσο στην αύξηση των γεννήσεων, όσο και στη διαμόρφωση ενός θετικού μεταναστευτικού ισοζυγίου, προσελκύοντας ανθρώπινο δυναμικό και αμβλύνοντας παράλληλα τη δυναμική της “διαρροής εγκεφάλων”.

Διαφορετικά είναι βέβαιο, ότι το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας θα συμβάλλει στην αναπτυξιακή καθήλωση της χώρας, μετατρέποντάς τη στην πιο γερασμένη χώρα της Γηραιάς Ηπείρου και υπονομεύοντας την προοπτική της για το μέλλον.

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος