ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΘΥΣΙΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ
Η Χωροφυλακή στην επική εκστρατεία για τη Μεγάλη Ιδέα του Ελληνισμού
Του Νικολάου Ι. Κουτρουμπή
Ταξιάρχου Χωροφυλακής ε.α.
Ιστορικού Ερευνητού- Συγγραφέα
Το Φεβρουάριο του 1830, ύστερα από ένα νικηφόρο δεκαετή απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων κατά της πιο στυγνής, της πιο βάρβαρης τυραννίας των Οθωμανών Τούρκων, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, η Ελλάδα αναγνωρίσθηκε ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο Κράτος και πήρε τη θέση που του άξιζε στη διεθνή κοινότητα. Παρά ταύτα όμως, οι προσδοκίες των επαναστατών δεν ικανοποιήθηκαν. Το νεότευκτο Κράτος, ενός τεράστιου Έθνους, περιορίσθηκε γεωγραφικά στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα, στην Εύβοια και στις Κυκλάδες. Τα δε προς βορράν όριά του προσδιορίζονταν από τη γραμμή που συνέδεε τον Αμβρακικό και Παγασητικό κόλπο. Αυτή ήταν η θέληση των τριών Προστάτιδων Δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) που είχαν συμβάλει αποφασιστικά, στην απελευθέρωση της Ελλάδος.
Τα όνειρα του απανταχού Ελληνισμού, για την πλήρη αναγέννηση του Έθνους, και την αποκατάσταση του Ελληνισμού στα πατροπαράδοτα ιερά του εδάφη, όπου έζησε για χιλιετηρίδες και δημιούργησε τα ανεπανάληπτα έργα πολιτισμού και μνημεία εκπάγλου ομορφιάς και τέχνης, έμειναν ανεκπλήρωτα.
Έμειναν εκτός των ¨τειχών¨, που ¨άλλοι χωρίς να μας ρωτήσουν¨ έκτισαν, η Β, Ήπειρος, η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, η Μακεδονία και η Θράκη, η ΙΩΝΙΑ, η ψυχή του Ελληνισμού. Τα ανεκτίμητα στοιχεία του πολιτισμού του. Τα ιερά και τα όσια. Τα παγκοσμίου κάλλους και ομορφιάς δημιουργήματα, τα αιώνια σύμβολα πολιτισμικής κληρονομιάς. Η Πόλη!! με την Αγιά-Σοφιά!! Αυτά αποκλείσθηκαν από την Ελληνική επικράτεια.
Χρειάσθηκαν πρόσθετες, μεγάλες θυσίες, κόποι, θέληση ακατάβλητη θέληση και ποταμοί αίματος, που διήρκεσαν εκατό χρόνια, για να ανακτηθούν ορισμένα μόνο από αυτά. Καίτοι οι συγκυρίες που διαμορφώθηκαν, κατά καιρούς, στο διεθνές περιβάλλον, έδωσαν την ευκαιρία στην Ελλάδα να επιτευχθούν περισσότερα, οι Σύμμαχοί μας και συναγωνιστές μας στους μεγάλους κοινούς αγώνες ( Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος), στην κρίσιμη στιγμή, δεν στήριξαν τις Ελληνικές θέσεις, δεν κράτησαν την υπόσχεσή τους, άλλαξαν πορεία. Τα συμφέροντά τους οικονομικά και γεωπολιτικά, κυριάρχησαν των ηθικών και συμμαχικών υποχρεώσεων. Έτσι στην κρίσιμη φάση, μετά τη λήξη του Μεγάλου Πολέμου η Ελλάδα έμεινε μόνη και τα όνειρά της συντρίφθηκαν στα βάθη της Μ.Ασίας. Οι συνέπειες τρομακτικές. Τις ζούμε μέχρι σήμερα.
Στη μακρά αυτή περιπέτεια του Ελληνισμού, το Σώμα της Ελληνικής Χωροφυλακής, με τη διπλή του ιδιότητα (στρατιωτική και αστυνομική) ακολούθησε την πορεία και τη μοίρα του Έθνους και έλαβε μέρος σε όλες τις εσωτερικές και εξωτερικές προσπάθειες για την εθνική ολοκλήρωση.
Στον καιρό της ειρήνης πάσχιζε να επιβάλει την τάξη και να εφαρμόσει το κράτος του νόμου, αντιμετωπίζοντας τη μάστιγα της ληστείας, τις εσωτερικές εξεγέρσεις και κάθε είδους παρανομία, σε μια κοινωνία ιδιόρρυθμη, η οποία για αιώνες, εξαιτίας της οθωμανικής τυραννίας, είχε εθισθεί στην ανυπακοή και έβλεπε το κράτος, παρά την ελευθερία που του παρείχε, ως δυνάστη.
Εν καιρώ πολέμου, στο πλευρό του Στρατού στην πρώτη γραμμή, έλαβε μέρος σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες, από το 1912 έως το 1922. Όταν δεν πολεμούσε, οργάνωνε αστυνομικές υπηρεσίες στις απελευθερούμενες περιοχές, ενσάρκωνε το ελληνικό Κράτος και επέβαλλε την τάξη και την ασφάλεια στους κατοίκους.
Αυτές ήταν ευτυχισμένες στιγμές για τη χώρα και μεγάλη τιμή για την ίδια τη Χωροφυλακή. Έβλεπε τη πατρίδα να ανακτά τα εδάφη της και τον ελεύθερο πλέον ελληνικό πληθυσμό να δακρύζει από συγκίνηση και υπερηφάνεια.
Μετά από τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος που ξέσπασε σχεδόν αμέσως μετά τους Βαλκανικούς, το 1914, δημιούργησε νέες ευκαιρίες για την Ελλάδα για την ολοκλήρωση των ονείρων της. Ο Πόλεμος αυτός άνοιξε μέτωπο στη Μακεδονία και επηρέαζε άμεσα την κατάσταση στην Ελλάδα. Τα κυρίως αντίπαλα κράτη η Βουλγαρία και κυρίως η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχαν ταχθεί στο πλευρό της Γερμανίας. Οι στιγμές ήταν κρίσιμες. Η Ελλάδα έπρεπε να επιλέξει στρατόπεδο. Από την έκβαση αυτού του πολέμου κρίνονταν τα εθνικά της συμφέροντα. Οι αποφάσεις δύσκολες. Τα διλήμματα πολλά και μεγάλα. Η εθνική ευθύνη ακόμη μεγαλύτερη. Μετά από διχογνωμίες και έριδες εσωτερικές που οδήγησαν στον μεγάλο, τον εθνοκτόνο εθνικό διχασμό, η Ελλάς εντάχθηκε στο πλευρό των Δυτικών Δυνάμεων και μάλιστα χωρίς προϋποθέσεις και χωρίς δεσμεύσεις. Με μόνη την εμπιστοσύνη της στον προφορικό τους λόγο και τις υποσχέσεις τους. Προσέφερε τις διαθέσιμες δυνάμεις της στον κοινό αγώνα. Παράλληλα αισθανόταν την ηθική υποχρέωση να προστατεύσει τους Ελληνικούς πληθυσμούς από τη μανία των Νεότουρκων που επιδίδονταν στις πιο άγριες και βάρβαρες σφαγές και δηώσεις για την εθνολογική κάθαρση της Τουρκίας που είχε σχεδιασθεί και εφαρμοζόταν ήδη.
Όταν ο πόλεμος τελείωσε το 1918 με νίκη των συμμάχων, η Ελλάδα δεν είχε τίποτε χειροπιαστό. Το μόνο μετρήσιμο αποτέλεσμα ήταν οι τεράστιες απώλειες, σε έμψυχο υλικό και σε δαπάνες και οι συνέπειες ενός εθνοκτόνου εθνικού διχασμού.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πρωταγωνιστής των γεγονότων για την Ελλάδα, το 1919 από το Παρίσι όπου είχε μεταφέρει, προσωρινά, την έδρα του, έδινε καθημερινές μάχες στα Συμβούλια και τις Διασκέψεις όπου γίνονταν οι συζητήσεις και οι διαβουλεύσεις για την σύνταξη της Συνθήκης Ειρήνης, και τον επανακαθορισμό των συνόρων, διεκδικώντας την ικανοποίηση των απαιτήσεων της Ελλάδος ως επιβράβευση της συμμετοχής της και των θυσιών της, στο νικηφόρο αυτό πόλεμο.
Μετά από σκληρές διαβουλεύσεις, τελικώς οι Σύμμαχοι ευδόκησαν να αναθέσουν την άσκηση της διοικήσεως στη Σμύρνη και στην ευρύτερη περιοχή του Αϊδινίου, με προοπτική την μελλοντική ενσωμάτωση στην Ελλάδα υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Ο Βενιζέλος στις επιστολές του προς τον Αντιπρόεδρο της Κυβερνήσεως Ρέπουλη, για την συγκρότηση των υπηρεσιών που θα ασκούσαν τη διοίκηση στη Μ.Ασία, έδιδε ιδιαίτερη σημασία στη τήρηση της τάξεως και επιβολή του κράτους του νόμου. Αξίωνε η επιλογή του προσωπικού να γίνει με αξιοκρατικά κριτήρια μεταξύ των αρίστων, ώστε η άσκηση της εξουσίας να είναι άψογη και να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των Συμμάχων. Η ισοτιμία, η ισοπολιτεία η δικαιοσύνη και η ευγένεια, μεταξύ όλων των κατοίκων, έπρεπε να το κύριο χαρακτηριστικό της Ελληνικής Εξουσίας.
Υπό αυτές τις συνθήκες, τον Μάιο του 1919 μαζί με την Ελληνική Μεραρχία, αποβιβάσθηκε στη Σμύρνη και η πρώτη δύναμη Χωροφυλακής αποτελούμενη από 500 Αξιωματικούς και οπλίτες. Η κατάσταση ήταν έκρυθμος. Ο τουρκικός πληθυσμός διέκειτο εχθρικώς προς κάθε τι το ελληνικό και οι Τούρκοι στρατιώτες, μπροστά στην αδιάφορη στάση των συμμαχικών στρατευμάτων, υποδέχθηκαν τον Ελληνικό Στρατό με πυροβολισμούς, που εξελίχθηκαν σε σφοδρές ένοπλες συγκρούσεις με νεκρούς, τραυματίες και έκτροπα εκατέρωθεν. Η άνδρες της Χωροφυλακής με πολλές προσπάθειες και θυσίες συμμετείχαν στην καταστολή των ταραχών και την επιβολή της τάξης. Με έδρα την Σμύρνη, η Χωροφυλακή ίδρυσε την Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Ιωνίας, και οργάνωσε της απαραίτητες υπηρεσίες τάξεως και ασφαλείας, (Αστυνομικά Τμήματα, Τμήματα Ασφαλείας, Αστυνομικοί Σταθμοί και Μεταβατικά Αποσπάσματα), για την ασφαλή αστυνόμευση της περιοχής ευθύνης της και ανάδειξη της παρουσίας του Ελληνικού Κράτους, σε όλη την περιφέρεια δικαιοδοσίας του, με τρόπο πολιτισμένο και αποτελεσματικό. Ο συνολικός αριθμός της δυνάμεως της Χωροφυλακής που αποβιβάσθηκε στη Μ.Ασία ανήλθε σε 4.000.
Ο αγώνας που διεξήγαγε η Χωροφυλακή από το 1919 μέχρι το 1922 που απεχώρησε μαζί με τις άλλες κρατικές υπηρεσίες, ήταν σκληρός. Παρά το γεγονός ότι ασκούσε τα καθήκοντά της με ισονομία, δικαιοσύνη, ευπρέπεια και ανθρωπισμό, έναντι όλων των κατοίκων, είχε να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα οργανωμένων συμμοριών τις οποίες διοικούσαν και κατηύθυναν Τούρκοι Αξιωματικοί που στέλνονταν από την Κωνσταντινούπολη, οι οποίες λυμαίνονταν τις περιοχές, προέβαιναν σε δολοφονίες Ελλήνων και λήστευαν, επιδιώκοντας τη δημιουργία αισθήματος ανασφάλειας στην κοινωνία.
Η προέλαση του Ελληνικού Στρατού στα βάθη της Μ. Ασίας επιφόρτισε τη Χωροφυλακής με πρόσθετα καθήκοντα περιφρουρήσεως των Ελληνικών δυνάμεων, από τους Τσέτες, που οργάνωναν επιθέσεις και δολιοφθορές στα μετόπισθεν του Στρατού. Χειρότερη και πιο δραματική υπήρξε η θέση των Αποσπασμάτων Χωροφυλακής, όταν επήλθε η κατάρρευση του μετώπου και η άτακτη υποχώρηση του Στρατού. Στην περίπτωση αυτή ο Χωροφύλακας, ακολουθούσε τελευταίος προστατεύοντας και βοηθώντας τους βραδυπορούντες στρατιώτες και τον Ελληνικό πληθυσμό, που εγκατέλειπε την περιουσία του και κατευθυνόταν προς τη Σμύρνη, για να σωθεί. Αληθινό μαρτύριο.
Γενικά η Χωροφυλακή, στάθηκε πιστή στο καθήκον της μέχρι την τελευταία στιγμή και κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό θυσιών στο Ιερό Θυσιαστήριο του Έθνους, μεταξύ όλων εκείνων που έλαβαν μέρος στο επικό αυτό αγώνα, για την πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας. Από τις 4000 χωροφύλακες που αποβιβάσθηκαν στην Ιωνία οι 1000 έμεινα για πάντα εκεί, φύλακες των ιερών και οσίων της φυλής.
Ιδού πως περιγράφει την κατάσταση ο Αμερικανός Πρόξενος των Η.Π.Α. στη Σμύρνη Γεώργιος Χόρτον, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας: Πληροφορηθήκαμε ότι το τουρκικό ιππικό θα έμπαινε στην πόλη το πρωί της 9ης Σεπτεμβρίου 1922. Το προσωπικό του ελληνικού στρατηγείου και ο Ύπατος Αρμοστής με ολόκληρη την πολιτική διοίκηση ετοιμάζονταν να φύγουν. Οι Έλληνες Χωροφύλακες συνέχιζαν να περιπολούν στους δρόμους και να κρατούν την τάξη. Οι άνδρες αυτοί είχαν κερδίσει την εμπιστοσύνη όλων των κατοίκων της Σμύρνης καθώς και ολόκληρης της κατεχόμενης ζώνης, με τη γενική τούς απόδοση , τις ικανότητες και την καλή τους συμπεριφορά. Οποιεσδήποτε κατηγορίες και αν αποδειχθούν βάσιμες εναντίον των Ελλήνων στρατιωτών, μόνο έπαινοι μπορούν να ειπωθούν για τους Έλληνες χωροφύλακες. Όλοι οι πρώην συνάδελφοί μου στη Σμύρνη καθώς και όλοι οι κάτοικοι της περιοχής θα επιβεβαιώσουν τα λεγόμενά μου…».
Μεγάλη ήταν η προσφορά της χωροφυλακής και στο άλλο μέτωπο, το μέτωπο της Θράκης. Με την ψήφιση της Συνθήκης των Σεβρών ολόκληρη η Θράκη, πλην της Κωνσταντινουπόλεως, παραχωρήθηκε στην Ελλάδα. Η περιοχή αυτή δεν επηρεάσθηκε κατ’ αρχήν από την στρατιωτική κατάρρευση του μετώπου της Μ. Ασίας και το Σώμα Στρατού, που βρισκόταν εκεί δεν είχε λάβει μέρος στις επιχειρήσεις και διατηρούσε τις δυνάμεις του αξιόμαχες. Η Χωροφυλακή για τη διατήρηση της τάξεως και ασφαλείας στην περιοχή, είχε ιδρύσει την Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Θράκης με έδρα την Ανδριανούπολη και είχε οργανώσει τις αναγκαίες υπηρεσίες ασφαλείας και τάξεως καθ’ όλη την γεωγραφική έκταση.
Ενώ διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις για τη διαμόρφωση της συνθήκης Ειρήνης, αιφνιδίως και εν αγνοία της Ελλάδος οι Σύμμαχοι ( Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) έκαναν διακανονισμούς με βάση τα δικά τους συμφέροντα στην ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, με το κράτος της Νέα Τουρκίας του Κεμάλ. Στο πλαίσιο αυτό, στις 25 Σεπτεμβρίου 1922 αντιπροσωπείες των Συμμάχων συναντήθηκαν στα Μουδανιά και διαπραγματεύθηκαν με Τουρκική αντιπροσωπεία υπό τον Ινονού, ερήμην της Ελλάδος και αποφάσισαν, κατά παράβαση της Συνθήκης των Σεβρών, την παράδοση της Θράκης στην Τουρκία. Η Ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον Στρατηγό Μαζαράκη, η οποία έφτασε στα Μουδανιά δύο ημέρες αργότερα, παρά τις διαμαρτυρίες της, αναγκάσθηκε μετά από οδηγίες του Βενιζέλου, να συνυπογράψει τη Συνθήκη.
Το τραγικό δε της υποθέσεως, το οποίο μαρτυρεί και την μεροληπτική και εχθρική συμπεριφορά των Συμμάχων προς την Ελλάδα, είναι ότι στη Συμφωνία ετέθη όρος που ανάγκαζε την Ελλάδα να εκκενώσει τη Θράκη μέσα σε 15 ημέρες!! Έτσι απλά με μια μονοκονδυλιά, σφραγίσθηκε η μοίρα εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων της Ανατολικής Θράκης.
Μετά την άμεση αναχώρηση του Ελληνικού Στρατούς από τη Θράκη, το βάρος της προετοιμασίας και της οργανώσεως της εξόδου από τη Θράκη 250.000 Χριστιανών Ελληνικής καταγωγής, περιήλθε στην ευθύνη της Χωροφυλακής. Να πως περιγράφεται στον Α΄ Τόμο της Ιστορίας της Χωροφυλακής του Απόστολου Δασκαλάκη, η δραματική αποχώρηση από τις πόλεις της Ανατολικής Θράκης, Αδριανούπολη και Καλλίπολη, των ελληνικών στρατευμάτων και των ελληνικών πληθυσμών: « …Στις πόλεις αυτές τα τελευταία τμήματα της Χωροφυλακής, με τα όπλα ανά χείρας απέδωσαν τις τελευταίες τιμές στις υποστελλόμενες Ελληνικές Σημαίες, τις οποίες εν συνεχεία με ιερή κατάνυξη και εθνικό ρίγος προστάτευσαν και μετέφεραν στην πατρίδα. Πέρασαν τα ελληνοτουρκικά σύνορα σε τάξη μάχης και με το δάκτυλο στη σκανδάλη. Έτσι οι άνδρες της Χωροφυλακής, αντιμετώπισαν μόνοι τα δεινά της ήττας και έζησαν την τελευταία πράξη του εθνικού δράματος που παίχθηκε από το 1919 έως το 1922 στην Ιωνία».
100 χρόνια μετά, υπό τις σημερινές συνθήκες, η Ελλάδα, χωρίς να διεκδικεί τίποτε, αντιμετωπίζει τις απειλές της σημερινής Τουρκίας, για ανατροπή των όσων διακανονίσθηκαν με τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923. Η Ελλάδα από θέσεως ισχύος, αμύνεται. Παράλληλα, στο πλευρό της έχει τις ίδιες δυνάμεις που την στήριζαν και το 1922.
1922. Η τραγική εγκατάλειψη της πατρώας γης.
Σε κείνους που έπεσαν για την ολοκλήρωση των ίδιων ιδανικών, για τα οποία είχαν προηγηθεί οι ΝΕΟΙ στη μάχη του Δραγατσανίου, το 1921, αφιερώνονται οι κατωτέρω στοίχοι του ΚΑΛΒΟΥ:
Ω γνήσια της Ελλάδος/ τέκνα ψυχαί που επέσατε/εις τον αγώνα ανδρείως/τάγμα εκλεκτών Ηρώων/ καύχημα νέον.