Ο “ΖΗΤΙΑΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ”

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α.

Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών.

Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Ίσως η παγκόσμια ιστορία να μη συνάντησε ποτέ επαίτη τέτοιου είδους.

Έναν ευγενή “ζητιάνο” ποιητή, που με τους εράνους του χάρισε στην πατρίδα του δύο αντιτορπιλικά, τρία αεροπλάνα και εξόπλισε με κανόνια μια ολόκληρη πυροβολαρχία.

Ο ποιητής Σπυρίδων Ματσούκας, ίσως ο μόνος άνθρωπος αυτού του είδους που κάποτε συνάντησε η ιστορία, γεννήθηκε στην Υπάτη το 1873.

Οι γονείς του ήταν απλοί ποιμένες. Φύση ευαίσθητη αυτός, ζούσε μ’ ένα όνειρο, όπως γράφει ο ίδιος.

Έχω όνειρο μεγάλο, γη και ουρανό!

Την Ελλάδα μου να ψάξω, να την δω τρανή

Πλειό τρανή ακόμη και από την παλιά.

Με χρυσή κορώνα την Αγιά Σοφιά.

Στα 1896, φοιτητής τότε της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, φεύγει εθελοντής για την Κρήτη.

Στα 1897 επιστρέφει στην ελεύθερη Ελλάδα και παίρνει μέρος στον άτυχο Ελληνοτουρκικό πόλεμο, το αποτέλεσμα του οποίου τον πληγώνει βαθύτατα.

Όταν έλαβε το πτυχίο της Νομικής, άνοιξε δικηγορικό γραφείο, αλλά η Θέμιδα δεν ασκούσε επάνω του καμία γοητεία.

Το 1899 κυκλοφόρησε την πρώτη του ποιητική συλλογή “γλυκοχαράματα”, την

οποία αφιέρωσε, στον Αθανάσιο Διάκο.

Με ένα σακί στον ώμο χτυπούσε τις πόρτες των σπιτιών για να πουλήσει τα ποιήματα’ του μ’ ένα σκοπό, να τελειώσει ο Ανδριάντας του Αθανασίου Διάκου, που έμενε μισοτελειωμένος στο ατελιέ του καλλιτέχνη.

Μετά από λίγο καιρό ο ανδριάντας του ήρωα στηνόταν στη πλατεία της Λαμίας.

Σαν τέλειωσε τη “διακονία” για τον Διάκο, ζήτησε από τη μάνα του την ευχή της και ένα ταγάρι για να βγει να ζητιανέψει για μια άλλη Μάνα, την Ελλάδα.

Στα 1902 φτάνει στη Κρήτη και διενεργεί έρανο υπέρ του στόλου. Συνεχίζει τις εθνικές του περιοδείες σε Αίγυπτο και Κύπρο.

“Καράβια μόνο, αδέλφια μου, βλέπουν παντού τα μάτια κι άρμενα μες τα πέλαγα

και ξάρτια και κατάρτια και δόξα στην ελληνική σημαία, απλωμένη και μέρες αλησμόνητες και μέρες τιμημένες”.

Στην Κύπρο παρέμεινε δύο χρόνια (1904 – 1906) και περιόδευσε 492 χωριά.

Με τις 5.000 αγγλικές λίρες που συγκέντρωσε μόνο στην Κύπρο υπέρ του Στόλου, η ελληνική κυβέρνηση μπόρεσε να προβεί στην παραγγελία του αντιτορπιλικού “ΚΕΡΑΥΝΟΣ”.

Μετά την επιστροφή του από την Κύπρο, όπως αναφέρει ο ίδιος, τον ρώτησε κάποιος υπουργός :

– Έλα, πες μας, Ματσούκα, γλήγορα – γλήγορα, τι έφτιαξες τι έδωσες;

– Δε χάλασα και δεν πήρα του αποκρίθηκε γιατί ξέρεις σ’ αυτόνε τον τόπο, όλοι κοιτάζουμε να χαλάσουν κι όλοι κοιτάζουμε ν’ αρπάξουν τίποτε.

Και σαν βρεθεί ένας άνθρωπος που ούτε χάλασε, ούτε πήρε τίποτις, θαρρώ πως ο άνθρωπος αυτός από φτωχός έφτιαξε κάτι μεγάλο και έδωσε κάτι ακριβό στην πατρίδα του.

Τον Ιούνιο του 1909 ύστερα από πρόσκληση των ομογενών αναχωρεί για τις Η.Π.Α.

Σκοπός του ταξιδιού του η συγκέντρωση χρημάτων για την αγορά πολεμικού πλοίου, το οποίο θα ονομάζονταν “ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ”.

Από την Αμερική ο Σπ. Ματσούκας στέλνει τεράστια ποσά στην Ελληνική Κυβέρνηση.

Το 1910 ο τότε υπουργός των Στρατιωτικών Ν. Ζορμπάς του έστειλε τηλεγράφημα για να του αναγγείλει πως με το προϊόν των εράνων, η Ελληνική Κυβέρνηση παρήγγειλε το αντιτορπιλικό “ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ”, και μια πλήρη πυροβολαρχία, την πυροβολαρχία “ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ”, που κόστισε 224.000 φράγκα.

Σαν τελείωσε με το καράβι, ο φλογερός εκείνος Έλληνας, άρχισε τον έρανο για την αγορά των αεροπλάνων.

“Ποιός θ’ αρνηθεί τον οβολόν για τα φτερά της Νίκης : Δόξα παλιά στον τόπο σου ξαναγερνάς κι ανήκεις.”

Δυο χρόνια έμεινε ο Σπ. Ματσούκας στην Αμερική και για τις υπηρεσίες του η πατρίδα τον τίμησε με τον χρυσό σταυρό του Σωτήρος.

Η έναρξη των βαλκανικών πολέμων το 1912, βρίσκει τον ποιητή στη πρώτη γραμμή του Μετώπου. Μετά το τέλος των πολέμων συνεχίζει τους εράνους του υπέρ της Πατρίδας, αλλά αυτή τη φορά για έργα ειρήνης.

Γίνεται ο ιδρυτής της οργανώσεως “Λευκός Σταυρός”, την οποία κατάφερε να θέσει κάτω από την υψηλή Προστασία της Βασιλομήτορος Όλγας. Σκοπός του “Λευκού Σταυρού” ήταν η προστασία των ορφανών του πολέμου.

Με τους εράνους του συγκεντρώθηκαν τεράστια ποσά για τις οικογένειες των πεσόντων. Το τεράστιο κοινωνικό του έργο τελείωσε με τον θάνατόν του, τον Νοέμβριο 1928. Τον επικήδειο εκφώνησε ο Κωστής Παλαμάς.

Ο “ζητιάνος της Πατρίδος” όπως τον αποκάλεσαν, είχε φύγει από αυτή τη ζωή.

Στους κληρονόμους του άφησε μόνο το ταγάρι της μάνας του που κάποτε γέμιζε με λίρες, δολάρια και φράγκα, για να ’χει καράβια η Πατρίδα.

Τους άφησε κι έναν ασημένιο σταυρό, προσφορά των μαθητών της Κύπρου κατά τις περιοδείες του στο νησί.

Στην Πατρίδα άφησε δύο αντιτορπιλικά, τρία αεροπλάνα και μια πυροβολαρχία.

Στους Πανέλληνες άφησε παράδειγμα λαμπρό για το τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος, σαν αγαπάει την πατρίδα.

Πηγή :

* Α. Καραπέτσας -Ι. Λάμπρου. Σπύρος Ματσούκας. Ο βάρδος της Λευτεριάς. Αθήνα 2009.

* Γ. Παναγιώτου, Σπύρος Ματσούκας. Ο Εθνικός ζητιάνος και σαλπιχτής της λευτεριάς. Λαμία 2012.

* Ι. Ρούσκας. Σπύρος Ματσούκας. Ο Ραψωδός του Εθνικού Στόλου και η δράση των αντιτορπιλικών “ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ” και “ΚΕΡΑΥΝΟΣ”, στους βαλκανικούς πολέμους 1912 – 1913.

Με Εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος