Κυρία γνωρίσματα του προφορικού λόγου

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α.

Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών.

Συγγραφέας. Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Αυτά κατά σειρά σπουδαιότητας είναι : η ορθοφωνία και το λεκτικό, τα οποία θα μπορούσαμε να τα θεωρήσουμε σαν “τα μέσα του μέσου” της συζήτησης.

Α. Η ορθοφωνία. Η αβίαστη δηλαδή και κανονική παραγωγή του ήχου έτσι που να μπορούμε να μιλάμε άνετα, χωρίς δυσκολία, να μπορούμε να πούμε αυτό που θέλουμε και να το πούμε όπως θέλουμε.

Η ορθοφωνία εξαρτάται από την κυριαρχία στην αναπνοή (εισπνοή και εκπνοή, που είναι το θεμέλιο του προφορικού λόγου και “ο δρόμος προς την ηρεμία”, τόσου απαραίτητου στοιχείου για την αυτοσυγκέντρωση).

Οι ήχοι της ανθρώπινης φωνής (φθόγγοι) παρουσιάζουν κατά την ομιλία τα εξής χαρακτηριστικά : α) ύψος β) ένταση ή τόνο γ) διάρκεια και              δ) χροιά η ποιότητα.

Το ύψος εξαρτάται από τον αριθμό των παλμικών κινήσεων που κάνουν οι φωνητικές χορδές και μεμβράνες κατά την εκπνοή.

Έτσι έχουμε ανάλογα οξεία, ψιλή και βαριά φωνή.

Η ένταση που λέγεται και τόνος εξαρτάται από τη δύναμη και την ορμή με την οποία η εκπνοή χτυπάει τα φωνητικά όργανα και δημιουργεί μεγάλες παλμικές κινήσεις.

Ο τόνος είναι : α) Ισχυρός ή υψηλός.

β) Συνήθης ή χαμηλός.

γ) Μέσος (ανάμεσα στους δύο προηγούμενους).

Πολλοί ειδικοί επιστήμονες παραδέχονται ότι ο τόνος της φωνής φανερώνει όχι μόνο την ψυχική διάθεση, αλλά και τον χαρακτήρα του ανθρώπου.

Έτσι, ο υψηλός και μάλιστα ο πολύ υψηλός τόνος ανήκει στους γκρινιάριδες και ευερέθιστους.

Ο χαμηλός σε μια απαλή φωνή δείχνει δύναμη χαρακτήρα και διάθεση επιβολής.

Ο μέσος συνδέεται με ηρεμία πνεύματος και ψυχής κ.ο.κ.

Γενικά η ομιλία, όταν έχει τον ίδιο τόνο, καταντάει μονότονη και ανιαρή.

Ο τόνος πάντως ρυθμίζεται και κατά το ακροατήριο και το χώρο.

Η διάρκεια εξαρτάται από τη συνέχεια των παλμικών κινήσεων.

Η δε χροιά η ποιότητα είναι ο ανάλογος με τη συναισθηματικότητα του ομιλητή χρωματισμός, που ερμηνεύει ανάλογο και αντίστοιχο συναίσθημα.

Έτσι στη χαρά έχουμε γοργή, απλή, φυσική φωνή.

Στην οργή έχουμε σκληρή, πυκνή, σφοδρή, φωνή. Στις συμβουλές βαριά και σεμνή.

Β. Το Λεκτικό. Είναι η κατάλληλη έκφραση με λέξεις των νοημάτων και συναισθημάτων μας.

Το λεκτικό είναι η σάρκα του λόγου που συμπληρώνει το σκελετό του, το σχέδιο του και του δίνει χάρη, ομορφιά και ζωή.

Αυτό δίνει στη σκέψη ομορφιά και στο συναίσθημα δύναμη.

Με αυτό ο ομιλητής τέρπει, πείθει, συναρπάζει. Είναι σαν το χρώμα στη ζωγραφική.

Το λεκτικό χαρακτηρίζεται από τις ακόλουθες αρετές :

Ορθότητα – Καθαρότητα – Σαφήνεια – ακρίβεια – Ενότητα.

Γ. Η άρθρωση ή προφορά : Είναι ο ειδικός χρωματισμός και ο τρόπος κατά τον οποίο εκφωνούνται οι συλλαβές και λέξεις από κάθε άνθρωπο.

Καλή άρθρωση ή προφορά έχουμε, όταν οι φθόγγοι σχηματίζονται με ακρίβεια κατά το εθνικό χρώμα της γλώσσας και σύμφωνα με τη φυσιολογία και την υγιεινή των οργάνων που υπηρετούν το λόγο.

Ορισμένα άτομα κατά την άρθρωση και προφορά του λόγου παθαίνουν διάφορες διαταραχές στην εκφώνηση των γραμμάτων, των συλλαβών και των λέξεων.

Από τις διαταραχές αυτές οι κυριότερες είναι οι εξής :

Ο ψευδισμός, ο τραυλισμός, η βραδυγλωσσία η συγκοπή των λέξεων, ο στιγματισμός (τραυλισμός στην προφορά), ο ιωτακισμός (ο προσφέρων το “διπλούν”), ο ζητακισμός (τραυλισμός του “ζ” ή και περισσότερων συμφώνων.)

Στις παραπάνω περιπτώσεις, όσο φανερή είναι η αδυναμία των ανθρώπων που εμφανίζουν τις διαταραχές να μιλήσουν σωστά και να συζητήσουν, άλλο τόσο επιτακτική είναι και η υποχρέωση των τρίτων να σεβαστούν το ελάττωμα, να δείξουν κατανόηση και να μην ενοχληθούν.

Σας ευχαριστώ

Δημήτριος Μητρόπουλος