Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α.

Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών.

Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Η εβδομάδα πριν το Πάσχα ονομάστηκε Μεγάλη, από τους πρώτα κιόλας χριστιανικούς αιώνες και αυτό γιατί :

Όπως μας εξηγεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μεγάλα και κοσμοσωτήρια γεγονότα συνέβησαν στη διάρκειά της.

Κέντρο αυτών των γεγονότων, είναι βεβαίως τα Άγια και άχραντα πάθη, η Θεόσωμη Ταφή και η ένδοξη Ανάσταση του Κυρίου.

Οι υμνογράφοι και τα αγιογραφικά αναγνώσματα της Μ. Εβδομάδας είναι ιδιαίτερα κατανυκτικά.

Μας βοηθούν να κατανοήσουμε και να ζήσουμε κυριολεκτικά τα Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου.

Λέει χαρακτηριστικά ένας ύμνος :

Συμπορευθώμεν αυτώ και συσταυρωθώμεν ……. ίνα και συζή σωμεν αυτώ…”.

Η καλύτερη γλώσσα της Εκκλησίας είναι η ιερή Ακολουθία.

Αυτή είναι η γλώσσα, με την οποία η Εκκλησία μιλάει στον ορθόδοξο λαό. Η ιερή Ακολουθία είναι μια σύνθεση από αγιογραφικά αναγνώσματα, από ψαλτικά τροπάρια κι από ιερατικές ευχές και δεήσεις.

O ορθόδοξος λαός, αυτή τη γλώσσα την ξέρει πολύ καλά, σαν μητρική του γλώσσα και την αγαπά, σαν τον καλύτερο τρόπο προσευχής, αλλά και διδασκαλίας.

Γιατί η Εκκλησία με τις ιερές ακολουθίες, όχι μόνο προσεύχεται, αλλά και διδάσκει.

Τα καλύτερα και τα μεθοδικότερα μαθήματα θρησκευτικής και εκκλησιαστικής διδασκαλίας, είναι οι ιερές ακολουθίες.

Η Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, οπότε τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου, δηλαδή του όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο.

Η μεγάλη εβδομάδα, λέγεται επίσης και “Αγία Εβδομάδα”, σε διάκριση της “Καθαρής Εβδομάδας”, που είναι η πρώτη εβδομάδα των νηστειών, της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Αλλά και όλων των άλλων εβδομάδων του έτους, καθώς επίσης και “Εβδομάδα ξηροφαγίας”, επειδή ακολουθείται αυστηρή νηστεία, ως και ακόμη παλαιότερα “άπρακτος εβδομάς”, επειδή παράλληλα με την αυστηρή νηστεία, συνηθίζονταν και η πλήρης αποχή από την εργασία.

Από τις καθημερινές Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, και ιδίως από την Ακολουθία του Μυστικού Δείπνου (Όρθρος Μεγάλης Πέμπτης) και την τελετή της Ανάστασης (Μεσάνυχτα Μεγάλου Σαββάτου), προήλθε το Λειτουργικό Δράμα.

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σύμφωνα με το τηρούμενο Τριώδιο, καθεμία από τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι αφιερωμένη και σε κάποιο ή κάποια επιμέρους, περιστατικά των Παθών.

Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου (γιού του Ιακώβ), που αναφέρεται στη Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός, και ξεράθηκε με ένα του λόγο.

Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην παραβολή, των Δέκα Παρθένων.

Η παραβολή αυτή συμβολίζει την πίστη και την προνοητικότητα.

Ψάλλεται το τροπάριο που έγραψε, η μοναχή Κασσιανή.

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στον Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο.

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη στο Μυστικό Δείπνο, στην προσευχή στη Γεσθημανή, στη προδοσία του Ιούδα, στη σύλληψη του Ιησού, στην ανάκριση από τον ‘Άννα, στην Άρνηση του Πέτρου και στην καταδίκη του Χριστού από τον Καϊάφα.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη και στη Σταύρωση.

Γίνεται η περιφορά του Επιταφίου.

Το Μεγάλο Σάββατο, είναι αφιερωμένο στην Ταφή του Χριστού και στην Άδου Κάθοδο.

Ιερές ακολουθίες και τροπάρια :

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, ψάλλεται ο Εσπερινός της Ανάστασης, λεγόμενη και “Πρώτη Ανάσταση”, και το τροπάριο “Ανάστα, ο Θεός”.

Το μεσημέρι στον Πανάγιο Τάφο, πραγματοποιείται η αφή του Αγίου Φωτός, όπου και διανέμεται σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο και το βράδυ ακολουθεί, η Τελετή της Αναστάσεως με το “Δευτέρα λάβετε Φως” και το “Χριστός Ανέστη”, που συνοδεύεται από τους χαρμόσυνους ήχους της καμπάνας, τους ασπασμούς της αγάπης και τη ρίψη πυροτεχνημάτων και βαρελότων.

Αμέσως μετά την Τελετή της Αναστάσεως, τελείται ο Όρθρος και η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία της Κυριακής του Πάσχα.

Την Κυριακή του Πάσχα το πρωί ή το απόγευμα, τελείται ο Εσπερινός της Αγάπης, κατά τη διάρκεια του οποίου το Ευαγγέλιο διαβάζεται, σε διάφορες γλώσσες.

Πηγή : Ακολουθίες και Τροπάρια της Μεγάλης Εβδομάδας. Επιλογή κειμένων και Επιμέλεια Έκδοσης : Αντώνης Μιχ. Πρέκας.

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος