ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ (Η ΖΩΗ ΤΟΥ)

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής  Αθηνών.  Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 10 Απριλίου 1809. Ο πατέρας του, Μάρκος Δραγούμης, ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας, με αποτέλεσμα όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821 ο Νικόλαος να συλληφθεί και να κινδυνεύσει να εκτελεστεί. Σώθηκε όμως χάρη στη βοήθεια ενός Οθωμανού προκρίτου, τον οποίο είχε βοηθήσει παλαιότερα, και διέφυγε με την οικογένεια του στην Ελλάδα, όπου έζησε στη Νάξο μέχρι το 1825, όταν μετέβη στο Ναύπλιο.

Χρημάτισε Γραμματέας στην Εθνοσυνέλευση της Ερμιόνης και της Τροιζήνας και το 1828 προσελήφθη στο γραφείο του Καποδίστρια. Επί Όθωνος υπηρέτησε σε διάφορες πολιτικές και διοικητικές θέσεις (Γενικός γραμματέας της επί του Βασιλικού Οίκου και επί των εξωτερικών γραμματείας, Διευθυντής του Νομού Κυκλάδων, Διευθυντής της επί των Ναυτικών Γραμματείας),  αλλά μετά το 1839 απολύθηκε και τάχτηκε, με το μέρος των Συνταγματικών.

Μετά την παραχώρηση του Συντάγματος επανήλθε στη παλιά του θέση και αργότερα έγινε σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών μέχρι το 1845, όταν απολύθηκε και πάλι. Από εκείνη τη χρόνια αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή, με εξαίρεση, μια σύντομη περίοδο τριών μηνών (Αύγουστος – Οκτώβριος του 1862 που ανέλαβε Υπουργός Εξωτερικών. Δεν διέκοψε όμως την ενασχόληση με τα κοινά, καθώς το 1856 έως το 1862 εκλεγόταν δημοτικός σύμβουλος.

Μετά την απομάκρυνσή του από την πολιτική το 1845 στράφηκε στις πνευματικές δραστηριότητες. Συνεργάστηκε αρχικά με το περιοδικό Ευτέρπη και στη συνέχεια ίδρυσε το οικογενειακό – λογοτεχνικό περιοδικό Πανδώρα, μαζί με τους Α.Ρ. Ραγκαβή, Κ. Παπαρηγόπουλο, Μ. Ρενιέρη και με τον Γ. Βασιλείου ένα άλλο περιοδικό, το γαλλόφωνο περιοδικό Le spectateur de IOrient που απευθυνόταν στο Ευρωπαϊκό κοινό, με στόχο να ενημερώνει για τα ελληνικά ζητήματα. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και της Εταιρείας φίλων του λαού. Το 1874 δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του, Ιστορικές Αναμνήσεις. Πέθανε από συμφόρηση στην Αθήνα στις 9 Μαρτίου 1879.

Συγγραφικό έργο.

Το έργο για το οποίο είναι γνωστός ο Δραγούμης είναι κυρίως οι Ιστορικές Αναμνήσεις. Η αφήγησή τους ξεκινά από τα γεγονότα της Επανάστασης. Αρχίζει να τις δημοσιεύει αποσπασματικά στην Πανδώρα, από το 1852 ως το 1867 και την οριστική μορφή τους ,θα πάρουν στα 1874.

Στο περιοδικό Ευτέρπη και ιδίως στην Πανδώρα δημοσίευσε κάποια διηγήματα και πολλές ταξιδιωτικές εντυπώσεις από χώρες του Εξωτερικού κυρίως, καθώς και πολλά κριτικά άρθρα για λογοτεχνικά ζητήματα. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζει το κείμενο, για το μυθιστόρημα, μετά την επίθεση του περιοδικού Αθηνά εναντίον της Πανδώρας, για τη δημοσίευση ξένων μυθιστορημάτων που θεωρούνταν ανήθικα.

Εκτός από τα πρωτότυπα έργα, δημοσίευσε και πολλές μεταφράσεις αγγλικών και γαλλικών κειμένων.

Το Ζωγραφικό του έργο.

Η πρώτη φορά που τα έργα του Δραγούμη παρουσιάστηκαν στο κοινό ήταν μετά το θάνατό του, το 1936, στην 6η έκθεση της Ομάδας Ανεξαρτήτων Ζωγράφων της Αβινιόν (20-30 Μαρτίου, στο δημαρχείο της πόλης), με την ευθύνη του Ζωγράφου και φίλου του Ζαν Μπαλντύς. Στην Ελλάδα, η πρώτη αναφορά στον ζωγράφο Δραγούμη έγινε από τον Δημήτρη Πικιώνη, το 1963, σε άρθρο του στο περιοδικό ζυγός. Ουσιαστικά το ελληνικό κοινό ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το ζωγραφικό έργο του Δραγούμη μέσα από την έκθεση που διοργάνωσε, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας το 2015, το διάστημα 7 Μαΐου – 18 Ιουλίου.

Δεδομένου ότι ο ίδιος ο Δραγούμης έκαψε αρκετά έργα του το 1911, με την εκδήλωση της ψυχικής του νόσου, σήμερα στο αρχείο της οικογένειας σώζονται κατά βάση σχέδια με ελαφρές ύλες (μολύβι, κάρβουνο, υδροχρώματα) σε χαρτί. Από αυτά γίνονται αντιληπτές οι προθέσεις του και οι επιδιώξεις του, οι υφολογικές του επιδράσεις και το πνεύμα στο οποίο διαμορφώθηκε, η εικαστική του δημιουργία.

Ο Βαν Γκόγκ στο Δρομοκαΐτειο, εφημερίδα των συντακτών, 7 Ιανουαρίου 2013, ενώ όχι τυχαία ο βίος του άτυχου καλλιτέχνη αποτέλεσε την αφορμή, για τη συγγραφή ενός θεατρικού έργου : το έργο του Γρήγορη Χαλκιόπουλου με τίτλο “Η σκιά του ειδώλου”. Βασίστηκε στη ζωή του Νίκου Δραγούμη και ανέβηκε τον Ιανουάριο του 2013 στο θέατρο της Ημέρας.

Το 2015 κυκλοφόρησε το ντοκιμαντέρ Νίκος Δραγούμης : Ένας ζωγράφος στη σκιά της ιστορίας, της Κλεώνης Φλέσσα, το οποίο βραβεύτηκε με βραβείο σκηνοθεσίας στο 9ο Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Χαλκίδας.

Από το βιβλίο του “ΙΣΤΟΡΙΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ”

* “Ο Νικο’λαος Δραγούμης ήτον και την όψιν ωραίος και το παράστημα πλήρης, οίος την ψυχήν αγαθός και τον νουν καλός και ευρύς, Η κεφαλή αυτού ανεμίμνησκε τους καλούς τύπους της ελληνικής τέχνης, εφέρετο δ’ επί αναστήματος ανδρικού και ορθίου. Το πρόσωπον αυτού, μέχρι των τελευταίων ημερών αυτού,  καίτοι υπό της νόσου ανά στιγμή πελεκιζόμενο, εφαίδρυνε η γλυκύτης, δώρον άπταιστο της ευσυνειδησίας και της εν παντί επιτελέσεως του καθήκοντος. Μυδίαμα επήνθει επί των χειλέων και επί των οφθαλμών αυτού διαρκώς, συνοδεύον την αεί ποτε ευφυά και αβρόφρονα ομιλίαν του.

Και αυτοί οι λόγοι της αγανακτήσεως, και αυτή η οργή, καίτοι σπανιωτάτη, και αυτό το πένθος του Νικολάου Δραγούμη δεν κατίσχυον να εξουδετερώσωσι την χάρι και την σώφρονα ευθυμίας, αίτινες διέκρινον ιδίως τους χαρακτήρας αυτού, προπάντων δε του υγρού βλέμματός του την φαιδρότητα. Είχε δ’ επί τούτοις τον ήχον της φωνής επαγωγόν και επιχαρίτως εψέλλιζεν.

Εν τη διηγήσει ήτο ποικίλος, ελκύον πάντοτε, ποιήσεως πλήρης και ενθουσιασμών”.

Πηγή : Βιβλίο, Νικόλαος Δραγούμης – Ιστορικαί Αναμνήσεις, Επιμέλεια, Άλκης Αγγέλου – Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη.

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος