Η ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής  Αθηνών.  Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Τι είναι η ευγνωμοσύνη; Πως επηρεάζει τη ζωή μας;

Η ευγνωμοσύνη είναι ένα ευκρινές αίσθημα εκτίμησης για μια χάρη, ένα δώρο, μια βοήθεια ή γενικότερα για μια ευχάριστη κατάσταση. Εκτός από την αύξηση του αισθήματος της ευτυχίας του ατόμου, η ευγνωμοσύνη βελτιώνει, επίσης, τις διαπροσωπικές αλληλοεπιδράσεις. Η ευγνωμοσύνη σχετίζεται έντονα με λέξεις, όπως “γενναιοδωρία”, “καλοσύνη” και “δώρο”. Πάντως σήμερα η ευγνωμοσύνη έχει επικρατήσει να αναφέρεται, ως μία στάση που αφορά τα άτομα που αναγνωρίζουν και εκτιμούν τα θετικά στοιχεία στη ζωή τους. Η ευγνωμοσύνη περιλαμβάνει την ανταπόδοση μιας εύνοιας με βάση το αίσθημα υποχρέωσης και χρέους. Ως εκ τούτου, φέρνει μαζί της αρνητικά συναισθήματα. Το αίσθημα της ευγνωμοσύνης είναι πάντα μια ευχάριστη εμπειρία.

Αναλυτικές μελέτες σχετικά με το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης, έχουν δείξει ότι το συναίσθημα αυτό, μπορεί να εκδηλωθεί με τρεις (3) διαφορετικούς τρόπους :

1. Η ευγνωμοσύνη προς ένα άλλο άτομο σε σχέση με κάτι απλό που συνέβη στην καθημερινότητα, είναι η πιο συχνή έκφανσή της .

2. Η δεύτερη έκφανση ευγνωμοσύνης βασίζεται σε μια πίστη στον “Θεό” ή στο σύμπαν, και αφορά, συνήθως, κάτι που το άτομο θεωρεί ανώτερό του.

3. Η τελευταία έκφανση της ευγνωμοσύνης, σχετίζεται με “την κατάσταση της ευγνωμοσύνης” που αισθάνεται το άτομο και που συμβαίνει, χωρίς ένα συγκεκριμένο γεγονός. Πρόκειται, όταν το άτομο αισθάνεται ευγνωμοσύνη, γενικότερα για όσα έχει κάνει στη ζωή του, χωρίς να αναφέρεται σε κάτι συγκεκριμένο.

Ο πνευματικός άνθρωπος δεν ζητά μόνο από το Θεό ,αλλά εκφράζει και την ευγνωμοσύνη του προς τον Θεό. Όπως τα παιδιά ευγνωμονούν τον πατέρα τους για όλες τις ευεργεσίες του, έτσι κι εμείς, ως παιδιά του Θεού, οφείλουμε να ευγνωμονούμε τον Θεό για τις απείρως μεγαλύτερες ευεργεσίες του. Είναι όμορφο να ευγνωμονούμε, Αυτόν που μας έπλασε, για όλες τις δωρεές που μας έδωσε. Μην περιμένουμε να πασάρουμε πρώτα κάτι και μετά να το κάνουμε αυτό.

Πως μπορεί κανείς να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στον Θεό; Με χαρά, ευχαριστία, δοξολογία και αγάπη.

Ο Θεός ζητά να Τον ευχαριστούμε . Όταν ο άνθρωπος Τον ευχαριστεί γίνεται εύσπλαχνος, αποκτά ψυχική γαλήνη, γεμίζει πνευματική παρηγοριά. Η έκφραση ευγνωμοσύνης είναι προσευχή στον Θεό. Μας βοηθάει να προσεγγίσουμε τον Θεό και να ενωθούμε μαζί Του. Εξευγενίζει τον χαρακτήρα του ανθρώπου και τον ενθαρρύνει στα καλά έργα.

Εμπνέει και τους άλλους ανθρώπους να κάνουν ευεργεσίες. Πως ενεργεί ο ευγνώμων και πως ο αγνώμων; Ο ευγνώμων με αυτά που έχει ο άνθρωπος, κάθε μέρα ευχαριστεί το Θεό. Είναι ικανοποιημένος με αυτά που έχει και θέλει μόνο να δίνει. Δεν ξεχνάει ποτέ το καλό που του κάνανε. Εύχεται στον Θεό για τον ευεργέτη του. Κι όταν έρθει ο λόγος σ’ αυτόν, δεν χάνει την ευκαιρία να τον επαινεί. Έχει καθαρή καρδιά κι απονήρευτο νου. Στις σχέσεις του με τους ανθρώπους, λειτουργεί με απλότητα, χωρίς σκοπιμότητες και τακτικισμούς.

Είναι άνθρωπος ευαίσθητος κι ευγενικός στους τρόπους. Μπαίνει στη θέση του άλλου και ξέρει να συμπάσχει μαζί του. Όλοι αγαπάνε τον ευγνώμονα άνθρωπο.

Αντίθετα, ο αγνώμων άνθρωπος έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και θεωρεί ότι όλοι είναι υποχρεωμένοι να του δίνουν προσοχή. Όποια ευεργεσία και αν δεχθεί, θεωρεί ότι την αξίζει. Δεν συγκινείται με την προσφορά του άλλου, ούτε νιώθει καμία συμπάθεια για τον ευεργέτη του. Είναι άνθρωπος μειονεκτικός, γι αυτό περιφρονεί την ευεργεσία του άλλου. Είναι άδειος, από αρετές και τελείως αναίσθητος. Ασχολείται μόνο με τη ματαιότητα. Η καρδιά του είναι σκληρή. Δεν έχει αγάπη. Μόνο τον εαυτό του αγαπάει. Ζει μια πνευματική νέκρα. Ένας τέτοιος άνθρωπος δεν μπορεί να βρει τον Θεό. Έτσι δίκαια η αχαριστία χαρακτηρίζεται λέπρα της ψυχής.

Τι να σκεφτόμαστε.

Αν αναλογιστούμε πόση αγάπη δείχνει ο Θεός σε μας, πόσα θαύματα έκανε σε μας, το γεγονός ότι ασχολείται ακατάπαυστα με μας, οφείλουμε να αφήσουμε όλα τα αρνητικά, που μας παιδεύουν και να Τον ευγνωμονούμε. Να δούμε το έργο που έχει κάνει ο Θεός μέσα στην ψυχή μας και να αισθανθούμε ευγνωμοσύνη. Ο Θεός μας έφερε κοντά Του.

Αποκαλύφτηκε στη ζωή μας. Μας οδήγησε στο δρόμο της Εκκλησίας. Μας δίδαξε την αγάπη Του. Αυτό είναι το μεγαλύτερο θαύμα που έκανε ο Θεός σε μας. Αν συνειδητοποιήσει κανείς αυτό το γεγονός, θα ξεχειλίσει από αισθήματα ευγνωμοσύνης προς τον Θεό. Θα νιώσει παρηγοριά και λύτρωση. Όρεξη να τρέξει στον Χριστό.

Να αφήσουμε λοιπόν τα αρνητικά στοιχεία και αυτά που μας δυσκολεύουν και να δούμε αυτή την πραγματικότητα. Ο Θεός μας ανάλαβε, μας φωτίζει, μας οδηγεί, μας αγιάζει. Αν το αισθανόμασταν αυτό, όλη την ώρα θα τον ευχαριστούσαμε και θα τον ευγνωμονούσαμε.

Μάλιστα να νιώθουμε ευγνώμονες και όταν τα πράγματα, δεν είναι όπως τα θέλουμε, γιατί όλα συνεργούν στη ψυχική ωφέλεια και τη σωτηρία μας. Μπορεί να μας έβλαψαν, να μας αδίκησαν ή να μας αδικούν. Όλο αυτό, εάν θέλουμε, μπορούμε να το μεταποιήσουμε σε κάτι καλό. Αντί να κατάφεύγουμε στο παράπονο και να μεμψιμοιρούμε, ας έχουμε εμπιστοσύνη στον Θεό. Αυτό έκαναν όλοι οι Άγιοι. Δεν βγαίνει κάτι καλό από το παράπονο. Αν εμείς είμαστε ανοιχτοί, όλα μπορούν να μας διδάξουν ,την πρόνοια και την αγάπη του Θεού.

Η ευγνωμοσύνη πάει στο Θεό.

Χρειάζεται όμως να προσέξουμε κάτι. Μερικές φορές κάνουμε το καλό σε κάποιον και περιμένουμε την έκφραση της ευγνωμοσύνης του. Αν δεν το κάνει , δεν είμαστε ευχαριστημένοι. Όμως αυτό είναι παγίδα. Γιατί, για ό,τι καλό κάνουμε ή ό,τι καλό δεχόμαστε, η δόξα πρέπει να πηγαίνει στο Θεό. Για την οποιαδήποτε ευεργεσία να ευχαριστούμε το Θεό. Αυτό είναι σωστό. Ό,τι καλό κάνουμε, το κάνουμε από αγάπη στο Θεό.

Γίνεται για τον Θεό. Κάνουμε υπακοή στο θέλημα του Θεού. Βέβαια, αποδέκτης της ευεργεσίας είναι ο συνάνθρωπος, αλλά δεν σταματάμε εκεί. Έχει αξία η ευεργεσία, όταν γίνεται για τον Θεό. Κι ένας τρόπος για να καλλιεργούμε μέσα μας την αρετή της ευγνωμοσύνης είναι στην καθημερινότητά μας να μη βλέπουμε τι μας λείπει, αλλά να βλέπουμε αυτό που έχουμε. Να εκτιμούμε αυτά που έχουμε και να μην τα παραβλέπουμε. Να ευγνωμονούμε και να δοξολογούμε το Θεό γι’ αυτό που έχουμε. Τα πάντα, και τα πιο απλά, είναι δώρο Θεού. Εάν συνειδητοποιήσουμε τις ευλογίες και τα δώρα που μας έχει κάνει ο Θεός, δεν θα ζητάμε τίποτα άλλο στον κόσμο. Ας αρχίσουμε λοιπόν στη ζωή μας να καλλιεργούμε την ευγνωμοσύνη. Να έχουμε μια θετική κι αισιόδοξη ματιά σε ό,τι μας συμβαίνει. Ακόμη κι αν στερούμαστε, ακόμη κι είμαστε ασθενείς, ακόμη κι αν τα πράγματα στη ζωή δεν έρχονται, όπως τα θέλουμε εμείς, ας είμαστε ευχαριστημένοι. Ξέρει ο Θεός. Τότε η ψυχή μας θα αναπαυθεί και θα βρει πολύ χάρη.

Πηγή : – Κλινική Ψυχολόγος Neslihan Akpinar.

– Ορθόδοξο Χριστιανικό Περιοδικό “Ο Θεόφιλος”.

Ημ/νία γραφής : 28/1/2025

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος