ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΠΑΙΔΙΟΥ : ΠΩΣ ΒΟΗΘΩ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΕΙ “ΣΩΣΤΑ”

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής  Αθηνών.  Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

“Δεν υπάρχει πιο σημαντική εργασία σε οποιαδήποτε κοινωνία από την ανατροφή των παιδιών και καμιά σημαντικότερη επιρροή, πως θα εξελιχθούν τα παιδιά από τους γονείς τους” Laurence Steinberg , Ψυχολόγος.

Το μεγάλωμα των παιδιών μπορεί να είναι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που θα κάνετε στη ζωή σας. Είναι όμως ταυτόχρονα ένας τομέας μέσα από τον οποίο μπορείτε να λάβετε τεράστια χαρά και ικανοποίηση. Οι περισσότεροι άνθρωποι, θέλουν να δουν τα παιδιά τους ευτυχισμένα, επιτυχημένα και ισορροπημένα, γι’ αυτό και τους ενδιαφέρει να τα μεγαλώσουν σωστά. Πράγματι σύμφωνα με τον Ψυχολόγο Laurence Steimberg, η καλή ανατροφή των παιδιών βοηθά στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, της ειλικρίνειας, της αυτοδυναμίας, του αυτοελέγχου, της ευγένειας, της συνεργασίας και της χαράς. Προωθεί’ επίσης την πνευματική περιέργεια, το κίνητρο και την επιθυμία να επιτευχθούν οι στόχοι και τα “θέλω” τους.

Η καλή ανατροφή προστατεύει τα παιδιά από το να αναπτύξουν άγχος, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές, αντικοινωνική συμπεριφορά, κατάχρηση αλκοόλ και χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Παρά το σημαντικό αυτό ρόλο που γνωρίζουμε ότι παίζει η ανατροφή των παιδιών στη μετέπειτα εξέλιξή τους, συχνά αισθανόμαστε εντελώς απροετοίμαστοι και γνωρίζουμε πολύ λίγα, για το πως να είμαστε “καλοί” γονείς. Πιο κάτω παραθέτω κάποιες γενικές κατευθυντήριες, που ο κάθε γονέας μπορεί να χρησιμοποιήσει, με το δικό του τρόπο, για να βοηθήσει το παιδί του, να “ανθίσει”.

Θέστε έξυπνα όρια.

Είναι μύθος ότι οι κανόνες οδηγούν σε επανάσταση και η ανεκτικότητα των γονιών οδηγεί στην καλύτερη συμπεριφορά των παιδιών. Τα περισσότερα παιδιά που παρεκτρέπονται, έχουν γονείς οι οποίοι δεν θέτουν κανόνες και πρότυπα. Έρευνες δείχνουν ότι, αντίθετα με την κοινή γνώμη, οι γονείς που θέτουν όρια είναι και οι πιο ζεστοί και επικοινωνιακοί με τα παιδιά τους. Η έλλειψη ορίων που πολλοί γονείς λανθασμένα αντιλαμβάνονται θετικά, ως μία στάση η οποία επιτρέπει στο παιδί την απόλυτη ελευθερία, στην πραγματικότητα επιδρά αρνητικά, προκαλώντας του φόβο, ανασφάλεια, αποσυντονισμό και μπέρδεμα. Με τον καιρό, αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να έχει αυτό που θέλει και πως οι πράξεις του έχουν συνέπειες, τόσο για το ίδιο όσο και για τους άλλους.

Πολύ σημαντικό είναι το “πως” οριοθετούμε ένα παιδί.

Για παράδειγμα, η αυταρχική στάση εμποδίζει το παιδί να εκφραστεί και να εξελιχτεί ψυχικά. Όσο πιο αυταρχικοί είναι οι γονείς, τόσο πιο πολύ το παιδί βαριέται, δεν καθοδηγείται από εσωτερικά κίνητρα και ως έφηβος είναι πιθανό να στραφεί στο αλκοόλ και σε ναρκωτικές ουσίες.

Η σωστή οριοθέτηση απαιτεί να είμαστε συνεπείς στους κανόνες που βάζουμε, να εξηγούμε στο παιδί γιατί υπάρχουν αυτοί οι κανόνες και γιατί είναι σημαντικοί, αλλά σε άλλες πτυχές της ζωής να επιτρέπουμε στο παιδί να λειτουργεί ελεύθερα και αυτόνομα και να παίρνει τις δικές του αποφάσεις.

Από τη νηπιακή ακόμη ηλικίας, όπου ξεκινά η νοητική και γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού, είναι καλό να ξεκινήσει η οριοθέτηση. Τα όρια πρέπει φυσικά να συμβαδίζουν με το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού και να προσαρμόζονται στην ιδιαίτερη προσωπικότητα του.

Όσον αφορά τις τιμωρίες, αυτές έχουν νόημα μόνον όταν αυτές είναι άμεσες και σχετικές με ότι έγινε. Αντίθετα, οι άσκοπες απειλές που απλώς εκφοβίζουν το παιδί μπορεί να οδηγήσουν σε άγχος και φοβίες.

Αποφύγετε τη σκληρή πειθαρχία

Η οριοθέτηση δεν απαιτεί βία. Αποφύγετέ την λοιπόν σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Όταν χτυπάμε τα παιδιά μας, αυτό το βίωμα δημιουργεί μεγαλύτερες πιθανότητες για τσακωμούς με άλλα παιδιά.

Συμπεριφερθείτε με σεβασμό.

Μην απαιτείτε το σεβασμό, ενώ μειώνετε το παιδί σας. Μιλήστε του με ευγένεια, σεβαστείτε τη γνώμη του, συμπεριφερθείτε με καλοσύνη, προσπαθήστε, να το ευχαριστήσετε, όταν αυτό είναι εφικτό. Ένα παιδί μαθαίνει από τη συμπεριφορά των γονιών του και είναι πιο πιθανό να συμπεριφερθεί στους άλλους, όπως του συμπεριφέρθηκαν.

Δημιουργείστε “φιλική” σχέση.

Η σχέση γονιού – παιδιού καλό είναι να χαρακτηρίζεται από πολλά στοιχεία μιας φιλίας. Αντί να προβάλλετε τον εαυτό σας, ως έχοντας το αλάθητο επιβάλλοντας στο παιδί τι πρέπει να κάνει, επενδύστε στο χτίσιμο μιας δυνατής φιλίας. Λειτουργώντας μέσα από ένα τέτοιο δεσμό, το παιδί σας θα αισθάνεται άνετα να συζητά μαζί σας και η δίοδος επικοινωνίας, θα είναι πάντα ανοιχτή. Να θυμάστε ότι όσο πιο ήρεμοι, χαρούμενοι, ενθουσιώδεις για τη ζωή, επικοινωνιακοί και ερευνητικοί είστε, τόσο πιο ελκυστικοί θα είστε για το παιδί σας. Έτσι, το ίδιο θα αναζητά την επαφή μαζί σας.

Ενισχύστε την αυτονομία.

Είναι απόλυτα φυσικό τα παιδιά να ζητούν αυτονομία. Συχνά οι γονείς λανθασμένα θεωρούν ότι η ανεξαρτησία που ζητά το παιδί τους είναι συνώνυμη, με επαναστατικότητα ή ανυπακοή.

Η αυτονομία είναι απαραίτητη; ένα παιδί που έχει μάθει στο σπίτι μόνο να υπακούει, θα δυσκολευτεί να υπερασπίζεται την άποψή του σε οποιονδήποτε, ακόμη και άλλα παιδιά.

Προστατέψτε εκεί που πρέπει, αλλά επιτρέψτε που μπορείτε. Βοηθήστε το να σκεφτεί διεξοδικά δύσκολες αποφάσεις, στηρίξτε το μονοπάτι που διάλεξε να ακολουθήσει και κάποιες φορές αφήστε το να μάθει μέσα από “κακές” αποφάσεις.

Αφιερώστε ποιοτικό χρόνο.

Παίξτε με τα παιδιά σας. Διασκεδάστε. Αφήστε τα ίδια να επιλέξουν τη δραστηριότητα και αφεθείτε στη ροή του παιχνιδιού. Μέσα από το παιχνίδι όλοι μπορούν να χαλαρώσουν και να συνδεθούν με ένα διαφορετικό τρόπο.

Μπορείτε επίσης να διαβάζετε στα παιδιά σας, αρχίζοντας από την παιδική ηλικία. Τα παιδιά λατρεύουν τον ήχο της φωνής των γονιών τους και τις ιστορίες. Δείτε μια ταινία, πηγαίνετε μια βόλτα στο πάρκο, μαγειρέψτε κάτι στο σπίτι, φάτε τουλάχιστον μια φορά τη μέρα ως οικογένεια, μιλήστε ή απλώς καθίστε μαζί. Ο ποιοτικός χρόνος που περνάτε με τα παιδιά σας, τους προσφέρει ευκαιρίες για να μάθουν και για να ακουστούν. Αυτές οι συνδέσεις κάνουν τα παιδιά σας να αισθάνονται, ότι τα αγαπάτε.

Μάθετε τους καλύτερους τρόπους, να επαινείτε το παιδί σας.

Εμφύτεψέ του την αντίληψη, ότι αξίζει απλά και μόνο για αυτό που είναι και είναι ξεχωριστό με το δικό του μοναδικό τρόπο. Όταν έχει μια μη επιθυμητή συμπεριφορά μπορείτε να την επισημάνετε εξηγώντας τους λόγους που δεν ήταν καλή. Ταυτόχρονα δεν πρέπει να ξεχνάτε να επιβραβεύετε τις θετικές συμπεριφορές, όσο ασήμαντες και αν φαίνονται ή όσο τυπικές και αν είναι για το συγκεκριμένο παιδί. Οι έπαινοι δεν πρέπει να είναι συνεχείς, αλλά να δίδονται κατά διαστήματα. Καλό είναι να επαινείτε ένα παιδί για πράγματα τα οποία μπορεί εύκολα να ελέγχει, για την προσπάθεια δηλαδή που βάζει σε κάτι αντί, για παράδειγμα, την έμφυτη νοημοσύνη του.

Μην αμελείτε να διδάξετε στο παιδί σας, κοινωνικές δεξιότητες.

Η τέχνη της ομιλίας είναι μια σημαντική κοινωνική δεξιότητα, αλλά πολύ συχνά οι γονείς αμελούν να το διδάξουν στα παιδιά τους. Αυτό μπορεί να γίνει πολύ απλά, κάνοντας κάθε μέρα στο παιδί σας δύο τρεις ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με το ίδιο π.χ. “πως πέρασες τη μέρα σου σήμερα;” “Τι κάνατε στο πάρτι;” “Τι θες να κάνουμε το Σαββατοκύριακο;”

Αν κάνετε την αρχή με αυτόν τον τρόπο, ακόμη κι αν το παιδί σας είναι πολύ ντροπαλό θα μάθει μέσα από αυτή την εμπειρία και θα εξοικειωθεί σιγά σιγά με την επικοινωνία. Πολύ θετικό θα είναι επίσης, να καλλιεργήσετε στο παιδί σας συναισθηματική νοημοσύνη. Συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, να διακρίνουν με ορθότητα τα διαφορετικά συναισθήματα και να χρησιμοποιούν συναισθηματικές πληροφορίες για να καθοδηγούν τη σκέψη και τη συμπεριφορά τους.

Πάντοτε λέτε “σ’ αγαπώ”

Μη φοβάστε να εκδηλώνετε την αγάπη σας. Κάποιοι φοβούνται ότι η πολύ αγάπη, θα “κακομάθει” το παιδί. Ένα παιδί όμως χρειάζεται να μεγαλώσει με πολύ αγάπη και αυτό ποτέ δεν είναι καταστρεπτικό αν παράλληλα υπάρχουν όρια. Ας θυμόμαστε ότι αν και δικά μας, τα παιδιά δεν είναι κτήμα μας. Είναι μαζί μας για κάποιο χρονικό διάστημα, γι’ αυτό ας κάνουμε απλώς ότι καλύτερο μπορούμε για να τα βοηθήσουμε στην εξελικτική πορεία τους.

Πηγή : Ειρήνη Χριστοφόρου, Συμβουλευτική Ψυχολόγος, (Ανατροφή παιδιού : Πως βοηθώ το …..)

Ημ/νία γραφής : 30/1/2025

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος