Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής  Αθηνών.  Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Κάποτε ένας σκωτσέζος αγρότης, ενώ καλλιεργούσε το χωράφι του ,άκουσε τις φωνές ενός παιδιού που καλούσε βοήθεια. Έτρεξε αμέσως και το έσωσε. Την άλλη μέρα μια άμαξα με δύο άλογα σταμάτησε στην αγροικία. Ο καλοντυμένος κύριος που κατέβηκε συστήθηκε, ότι ήταν ο πατέρας του παιδιού που έσωσε, και ζήτησε να τον ανταμείψει.

Ο αγρότης δεν δέχτηκε την πληρωμή. Είπε απλώς έκανε το καθήκον του. Ενώ έλεγαν αυτά εμφανίστηκε ο γιος του αγρότη. Αυτός είναι ο γιος σας; Ναι είπε ο αγρότης. Τότε θα κάνουμε μια συμφωνία.

Θα προσλάβω τον γιο σας στο σπίτι μου, να πάρει την ίδια μόρφωση με τον γιο μου.

Έτσι και έγινε. Ο γιος του αγρότη μαθήτευσε στα καλύτερα σχολεία. Τελείωσε την Ιατρική της Αγίας Μαρίνας στο Λονδίνο. Είναι αυτός που ανακάλυψε την πενικιλίνη, ο Σερ Αλεξάντερ Φλέμινγκ. Πέρασαν χρόνια και ο γιος του ευγενικού κυρίου αρρώστησε βαριά. Και φυσικά τον έσωσε η πενικιλίνη. Το όνομα του ευγενικού Κυρίου ήταν Λόρδος Ράντοφλ Τσώρτσιλ και το όνομα του γιου του Σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ.

Η πενικιλίνη το πρώτο αντιβιοτικό που ανακαλύφτηκε, λαμβάνεται από καλλιέργειες ειδών ευρωτομυκήτων. Οι αντιμικροβιακές ιδιότητες των καλλιεργημάτων των ευρωτομυκήτων, ήταν γνωστές από τα παλαιότερα χρόνια. Πρώτος όμως ο Άγγλος ερευνητής Αλεξάντερ Φλέμινγκ το 1928 – παρατήρησε εντελώς τυχαία – ότι η πράσινη μούχλα παρήγαγε μια ουσία που ανέστειλε τη δραστηριότητα μερικών βακτηρίων και την ονόμασε, Πενικιλίνη.

Η ουσία απομονώθηκε το 1940 από τον Έρνστ Τζέιν μέλος μιας ομάδος με επικεφαλής, τον Χάουαρντ Γουόλτερ Φλόρεϊ. Ο Φλέμινγκ, ο Τσέιν και ο Φρόλει, τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ το 1945, για τις εργασίες τους επάνω στην πενικιλίνη.

Το 1943 η πενικιλίνη παρασκευάστηκε βιομηχανικά. Διαφορά είδη πενικιλίνης σχηματίζονται ως αποτέλεσμα ζωικής δραστηριόητας διαφόρων ειδών μυκήτων μούχλας. Το σκεύασμα που χρησιμοποιείται στην Ιατρική είναι μείγμα διαφόρων μορφών πενικιλίνης με τη μορφή αλάτων νατρίου και ασβεστίου. Η πενικιλίνη έχει τη μορφή λευκής σκόνης ή κίτρινης άμορφης μάζας και είναι ευδιάλυτη στο νερό. Είναι ένα από τα ισχυρότερα σύγχρονα θεραπευτικά μέσα.

Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της πνευμονίας, σηπτιών ή παίδων ασθενειών, διαφόρων μορφών κυνάγχης, διφθερίτιδας ερυσιπέλατος, οστρακιάς, βλενόρροιας, σύφιλης κ. α.

Ανθεκτικά στην πενικιλίνη είναι τα μικρόβια του τύπου, των παρατύφων, της δυσεντερίας, της φυματίωσης, τα αίτια της πανώλους, της τουλαρεμίας, οι ρικέτσιες και ορισμένοι ακόμη μικροοργανισμοί.

Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ (1881-1955) γεννήθηκε στη Σκωτία. Έλαβε μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπηρέτησε, σε Βρετανικό Νοσοκομείo του Παρισιού. Συγκλονισμένος από τις εκατόμβες θυμάτων που προκαλούν οι λοιμώξεις στους πληγωμένους αποφάσισε να αφοσιωθεί στη μικροβιολογία.

Εντάχθηκε έτσι στο Νοσοκομείο του Σέντ Μέρις, όπου και εκπαιδεύτηκε από τον Καθηγητή Α’ Ράιτ (1861- 1947). Το 1922 δημοσίευσε μνημόνιο για τη “λυσοζύμη” βιολογική ουσία που είχε ανακαλύψει και της οποίας απέδειξε την καταστροφική δύναμη, στα τοιχώματα ορισμένων βακτηριδίων.

Το 1928 παρατήρησε την καταστροφή μεγάλου μέρους μιας καλλιέργειας σταφυλοκκόκου που περιείχε τον σε τρυβλίο Πετρί, το οποίο είχε μολυνθεί από γειτονική μούχλα.

Ο Φλέμινγκ τότε, αντί να πετάξει τη χαλασμένη καλλιέργεια, καταπιάστηκε με την ταυτοποίηση της μούχλας. Η παρατήρησή του, δημοσιεύτηκε το 1929. Μετά από δύο χρόνια ανακαλύφτηκε, ότι επρόκειτο για το μικρόβιο “Penikillium notatum” και ο Φλέμινγκ ονόμασε τη βακτηριοκτόνο ουσία “πενικιλίνη”.

Το 1933 πέτυχε επαρκώς δραστικό εκχύλισμα πενικιλίνης με το οποίο αντιμετώπισε επιτυχώς ένα περιστατικό επιπεφυκίτιδας. Αυτή είναι η πρώτη γνωστή θεραπεία με πενικιλίνη.

Το 1940, ο Έρνστ Τζέιν (1906-1978), μέλος μιας ομάδας με επικεφαλής των Χάουαρντ Φλόρεϋ κατάφερε μετά από εξαετείς έρευνες να λάβουν καθαρή πενικιλίνη και έφτιαξαν πυκνά διαλύματά της.

Όμως λόγω των βομβαρδισμών του Λονδίνου και την έλλειψη βιομηχανικών εγκαταστάσεων διαθέσιμες για την παραγωγή, αδυνατούσαν να παράγουν μεγάλες ποσότητες. Έτσι η έρευνα της μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ. Το 1942 άρχισε η βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ. Την ίδια χρονιά στη Ρωσία η μικροβιολόγος Ζιναΐντα Ερμόλεβα συνέθεσε ανεξάρτητα πενικιλίνη για λογαριασμό της χώρας της και τον επόμενο χρόνο η Ρωσία, άρχισε να παράγει μαζικά πενικιλίνη.

Στις ΗΠΑ Η μαζική παραγωγή του φαρμάκου αυτού κατέστη δυνατή μόνο μετά την ανάπτυξη ενός φυτού κατάλληλου, για ζύμωση βαθιάς δεξαμενής το 1945 από την χημικό μηχανικό Μάργαρετ Χάτσιστον Ρουσώ.

Την ίδια χρονιά απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ από κοινού στους Φλέμινγκ, Φλέρευ και Τσείν, ενώ η χημικός Ντόροθι Χότσκιν επιβεβαίωσε την χημική δομή της πενικιλίνης μετά από τις αρχικά υποθέσεις του Έντουαρτ Άμπραχαμ και απέδειξε, πως το μόριο της πενικιλίνης περιέχει β-λακτάμη.

Μηχανισμός δράσης. Οι πενικιλίνες εμποδίζουν τα μικρόβια να προσλάβουν απαραίτητες ουσίες ώστε να διατηρήσουν το κυτταρικό τους τοίχωμα, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή τη διαδικασία έχει ο λακταμικός δακτύλιος, ο οποίος είναι μέρος της πενικιλίνης.

Ορισμένα μικρόβια έχουν εξελιχθεί και έχουν αναπτύξει ένα ένζυμο, τη λακταμάση, ώστε να καταστρέφουν τον λακταμικό δακτύλιο, αδρανοποιώντας έτσι την πενικιλίνη.

Για την επίλυση αυτού του προβλήματος βρέθηκαν ορισμένα αντιβιοτικά, τα οποία αναστέλλουν τη βακτήρια λακταμάση και χορηγούνται μαζί με την πενικιλίνη.

Είναι όμως η πενικιλίνη, με τις συχνότερες αλλεργικές αντιδράσεις τους, καθώς υπολογίζεται ότι περίπου το 10% των ανθρώπων είναι “αλλεργικοί” στην πενικιλίνη. Αυτό συχνά οδηγεί στην αποφυγή της χρήσης των πενικιλινούχων σκευασμάτων, όσο και των συγγενικών τους κεφαλοσπορινών, με αποτέλεσμα τη χρήση ακριβότερων ευρύτερου φάσματος αντιβιοτικών και την ανάπτυξη πολυανθεζωτικών μικροβίων.

Είναι έτσι όμως τα πράγματα;

Μελέτες έχουν δείξει ότι από τους ασθενείς που αναφέρουν αλλεργία στην πενικιλίνη, μόνο 10% έχουν πραγματική αλλεργία, ενώ η συχνότητα των αναφυλακτικών αντιδράσεων είναι μόλις 0,01%.

Η πενικιλίνη, όπως όλα τα φάρμακα, έχει κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες, συχνότερα ναυτία, εμετούς, δυσπεψία, εξάνθημα, στοματίτιδα, και μυκητιάσεις. Αυτές όμως δεν πρέπει να συγχέονται με την αλλεργία.

Οι αληθινές αλλεργικές αντιδράσεις συνιστούν ανοσιακό φαινόμενο και προκαλούνται από IgE αντισώματα, τα οποία προϋπάρχουν στον οργανισμό, λόγω προηγούμενης λήψης του Φαρμάκου.

Αυτές οι αντιδράσεις τυπικά συμβαίνουν πολύ σύντομα (εντός μιας ώρας) και συχνά σε ασθενείς που έχουν λάβει στο παρελθόν, το ίδιο αντιβιοτικό χωρίς πρόβλημα.

Οι ήπιες ως μέτριες αντιδράσεις είναι συνήθως :

* κνίδωση, δηλαδή ανυψωμένες κηλίδες με συνοδοφαγούρα, οι γνωστές μας “καντήλες”.

* οίδημα του δέρματος ,συχνότερα πρήξιμο γύρω από τα χείλη και τα μάτια, καθώς και στα άκρα.

Αυτές οι αντιδράσεις αντιμετωπίζονται με αντισταμινικά και κορτικοστεροειδή, από του στόματος ή και ενέσιμα.

Σπανιότερα παρουσιάζεται αναφυλακτική αντίδραση, η οποία μπορεί να επιδεινωθεί ταχύτατα και να είναι θανατηφόρα, με τα εξής συμπτώματα :

* οίδημα στη γλώσσα, το λαιμό, και τα χείλη.

* δύσπνοια, βήχα, σφίξιμο στο στήθος, συριγμό.

* Ζάλη, υπόσταση, απώλεια συνείδησης.

Η ορθή αναγνώριση των αλλεργικών στην πενικιλίνη ατόμων, είναι επομένως σημαντική προκειμένου, όχι μόνον να αποφεύγεται η χορήγηση της όταν πραγματικά δεν πρέπει, αλλά να μπορούμε να δίνουμε αυτά τα αντιβιοτικά στους ασθενείς, που τα χρειάζονται.

Πηγή : – Παθολογία, γράφει η Γαλανίδη Ελένη, Παθολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης ΥΓΕΙΑ.

– Βικιπαίδεια Πενικιλίνη, ευρέως φάσματος αντιβιοτικό.

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος